Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Galega, Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Filoloxía Románica, Teoría da Literatura e Literatura Comparada
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Obxectivos xerais
Estudos de xénero na Literatura e na cultura é unha materia impartida en galego destinada a presentar o dinamismo da perspectiva feminista na interpretación dos fenómenos sociais e da produción cultural cuxa pegada, imprescindíbel no pensamento contemporáneo, se ofrece para a reflexión do estudantado. Incidirase nas cuestións de enfoque e de método propias deste campo, que ten un perfil netamente diferenciado doutras aproximacións, coa intención de proporcionarmos unha visión complementaria á das diversas materias que se poden cursar no mestrado.
Obxectivos específicos
- Informarmos sobre os conceptos, métodos e perfil dos Estudos de xénero na dimensión filosófica e na súa presencia no activismo.
- Ilustrarmos a vitalidade desta óptica aplicada a diferentes perfís epistemolóxicos.
- Aplicarmos as perspectivas derivadas dos feminismos a diferentes producións artísticas.
- Reflexionarmos sobre o papel da linguaxe, a principal materia da produción literaria, na organización da realidade social.
- Revisarmos o alcance da Crítica literaria feminista e da Teoría da literatura con perspectiva de xénero.
Introdución aos estudos feministas e de xénero
Parte I: Os estudos de xénero a través da historia
1. Feminidade autorial. Trobairitz. Místicas.
2. Marie de France. Os inicios do feminismo e Christine de Pizan
3. Mulleres con poder. Enxalzamento e misoxinia
4. Homoerotismo. Travestismo. Masculinidade
Parte II: Tradución e xénero
5. Tradución feminista
6. Tradución feminista e Galiza
7. Estudo de caso: O Cadoiro
8. Estudo de caso: Secesión
Recapitulación e consideracións finais
Bibliografía básica
Andrés el Capellán. (c. 1185) 1990. De amore. Tratado sobre el amor. Editado y traducido por Inés Creixell Vidal-Quadras. Barcelona: Sirmio.
Bennett, Judith M. 2000. “Lesbian-like and the social history of lesbianism”, Journal of the history of sexuality, 9, 2000, pp. 1-24.
Bennett, Judith M. 2013. The Oxford Handbook of Women and Gender in Medieval Europe. Oxford: Oxford University Press.
Berman, Jessica. "Trans". En Futures of Comparative Literature: ACLA State of the Discipline Report, editado por Ursula K. Heise e outros, 108-111?. Londres/Nova York: Routledge.
Blackmore, Josiaf. 1999. Queer Iberia: Sexualities, Cultures, and Crossings from the Middle Ages to the Renaissance. Durham: Duke University.
Blamires, Alcuin, ed. 1992. Woman Defamed and Woman Defended: An Anthology of Medieval Texts. Oxford: Clarendon Press.
Boswell, John. 1980. Christianity, social tolerance, and homosexuality. Gay people in Western Europe from the beginning of the Christian era to the Fourteenth century. Chicago: Chicago University Press. [trad. Cristianismo, tolerancia social y homosexualidad : los gays en Europa occidental desde el comienzo de la Era Cristiana hasta el siglo XIV. Barcelona: Muchnik, 1993]
Boswell, John. 1996. Las Bodas de la semejanza : uniones entre personas del mismo sexo en la Europa premoderna. Barcelona: Muchnik.
Bourdieu, Pierre. 2000. La dominación masculina, Barcelona: Anagrama.
Brufau Alvira, Nuria. 2010. Teorías feministas de la traducción a examen. Granada: Comares.
Burger, Glenn e Steven F. Kruger. 2001. Queering the Middle Ages. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Caviness, Madeline H. 2009. “Feminisme, gender studies et études médiévales”, Diogène, 225/1, pp. 33-54.
Caviness, Madeline H. 2010. "Feminism, Gender studies, and Medieval Studies". Diogenes 57.1: 30-45.
Cirlot, Victoria (ed.) (1997) 2009. Vida y visiones de Hildegard von Bingen. Madrid: Siruela.
Derrida, Jacques. (1995) 1997. Mal de archivo. Una impresión freudiana. Traducido por Paco Vidarte. Madrid: Trotta.
Díaz-Diocaretz, Myriam e Iris M. Zavala (coord.).1993-1995. Breve historia feminista de la literatura española (en lengua castellana). Barcelona: Anthropos.
Duby, Georges e Michelle Perrot, eds. 1992. Historia de las mujeres en Occidente. 2: La Edad Media, editado por Chr. Klapisch-Zuber. Madrid: Taurus.
Filios, Denise K. 2005. Performing Women in the Middle Ages: Sex, Gender, and the Iberian Lyric. Nova York: Palgrave Macmillan.
Flotow, Luise von. 1997. Translation and Gender: Translating in the "Era of Feminism". Londres/Nova York: Routledge.
Gaunt, Simon. 1995. Gender and Genre in Medieval French Literature. Cambridge: Cambridge University Press.
Holbacher, Ana María. trad. 1993. Marie de France, Los Lais, texto original, traducción, introducción y notas. Barcelona: Sirmio.
Hurtado Albir, Amparo. (2001) 2007. "Traducción y feminismo. Los estudios de género en Traductología". En Traducción y Traductología. Introducción a la Traductología, 3.ª ed., 626-630. Madrid: Cátedra.
Karras, Ruth Mazo. 2012. Sexuality in Medieval Europe : Doing Unto Others, 2nd ed. New York: Routledge.
Kay, Sarah. 1990. Subjectivity in Troubadour Poetry. Cambridge: Cambridge University Press.
Kellman, Steven G. 2020. Nimble Tongues: Studies in Literary Translingualism. West Lafayette: Purdue University Press.
Kiefer, Fr., 2009. Masculinities and Femininities in the Middle Ages and Renaissance. Turnout: Brepols.
Lacarra Lanz, Eukene. 2011. "Representaciones del homoerotismo en algunos textos románicos". Atalaya 12 (xuño). Dispoñible en: http://journals.openedition.org/atalaya/674).
Lees, Clare e Gillian Overing. 2019. The Contemporary Medieval in Practice. Londres: UCL Press.
Lemaire, Ria. 1986. "Explaining Away the Female Subject: The Case of Medieval Lyric". Poetics Today 7.4: 729-743.
Lochrie, Karma, Peggy McCracken e James A. Schultz, eds.. 1997. Constructing Medieval Sexuality. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Mérida Jiménez, Rafael M. 2000. "Teorías presentes, amores medievales. En torno al estudio del homoerotismo en las culturas de Medioevo occcidental". Revista de Literatura Medieval 4: 51-98.
Moure, Erín. 2007. O Cadoiro. Toronto: House of Anansi Press.
Moure, Erín. (2007) 2016. O Cadoiro. Traducido por Uljana Wolf. Berlín: roughbooks.
Nichols, Stephen G. 1988. “Medieval Women Writers: Aisthesis and the Powers of Marginality”, Yale French Studies, 75, pp. 77-94.
Pizan, Christine de. 1995. La Ciudad de las Damas. Traducido por M. J. Lemarchand. Madrid: Siruela.
Rieger, Angelica, ed. & trad. 1991. Trobairitz. Der Beitrag der Frau in der altokzitanischen höfischen Lyrik, Tübingen: Niemeyer, 1991.
Robinson, Douglas. 2019. Transgender, Translation, Translingual Address. Nova York: Bloomsbury.
Rose, Emily. 2021. Translating Trans Identity: (Re)Writing Undecidable Texts and Bodies. Nova York: Routledge.
Schaus, Margaret. 2006. Women and Gender in Medieval Europe: An Encyclopedia. New York: Routledge.
Simon, Sherry. 1996. Gender in Translation: Cultural Identity and the Politics of Transmission. Londres/Nova York: Routledge.
Bibliografía complementaria
Airas Freixedo, Xosé Bieito. 2017. Per arte de foder: cantigas de escarnio de temática sexual. Berlín: Frank & Timme.
Archer, Robert, ed. 2001. Misoginia y defensa de las mujeres: antología de textos medievales. Madrid: Cátedra.
Blackmore, Josiah. 2009. "Melancholy, Passionate Love, and the 'Coita d'Amor'". PMLA 124.2: 640-646.
Bloch, R. Howard. 1991. Medieval misogyny and the invention of western romantic love, Chicago, The University of Chicago Press.
Caraffi, Patrizia. 2004. “Christine de Pizan e La Città delle dame”, in Lo spazio letterario del Medioevo, 2: Il Medioevo volgare, IV: L’attualizzazione del testo, Roma, pp. 573-596.
Cook, Harriet Elizabeth. 2021. "Creative Conventions: The Poetic Legacies of the 'Cantigas de amor'". Tese de doutoramento, King's College London.
Dronke, Peter. 1995. Las escritoras de la Edad Media. Barcelona: Crítica.
Gaunt, Simon. 2004. “Letteratura medievale e gender studies: ascoltare voci soffocate”, in Lo spazio letterario del Medioevo”, 2: Il Medioevo volgare, IV: L’attualizzazione del testo, Roma, pp. 651-683.
Halberstam, Judith. 2008. Masculinidad femenina. Barcelona: Egales.
Heldris de Cornualles. 1986. El libro de Silence. Traducido por A. Benaim Lasry. Madrid: Siruela.
Hooper, Kirsty. 2011. Writing Galicia into the World: New Cartographies, New Poetics. Liverpool: Liverpool University Press.
Lacarra Lanz, Eukene. 2009. «Homoerotismo femenino en los discursos normativos medievales», in Antonio Chas y Cleofé Tato García (eds.), Siempre soy quien ser solía. Estudios de literatura medieval en homenaje a Carmen Parrilla García, La Coruña: Universidade da Coruña, pp. 220-222.
Martinengo, Mariví, ed. & trad.1997. Las trovadoras: poetisas del amor cortés, Madrid: Horas y Horas.
Moore, Isabel A. 2012. "Lyric Fever: Erín Moure and the Queer Anatomy of Lyric Life". Mosaic: An Interdisciplinary Critical Journal 45.1: 35-53.
Pereira Domínguez, Laura. 2019. "Gestualidad y acción femeninas en espejos de damas del siglo XV". Tese de doutoramento, Universidade de Santiago de Compostela.
Sheppard, Robert. 2016. The Meaning of Form in Contemporary Innovative Poetry. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Wolf, Uljana. 2016. "Transatlantische Tapisserien: Zu Erin Moures 'O Cadoiro' und zum Übersetzen mehrsprachiger Lyrik".
Merkur: Deutsche Zeitschrift für Europäisches Denken 70: 88-93.
- Desenvolvermos o concepto de xénero na representación artística, no pensamento e na linguaxe.
- Reflexionarmos sobre os públicos e a recepción da produción literaria feminista, a súa aposta política e os seus límites.
- Afrontarmos o problema da ideoloxía como restrición e como enriquecemento na creación estética.
- Reflexionar sobre a identidade e o poder na creación literaria indagando sobre a existencia dunha lectura determinada polo xénero.
- Explorar os espazos marxinais (xénero, raza, lingua ou nación minorizada, indixenismo) na Literatura.
-Elaborar argumentos e nocións con que defender as propias ideas a través do debate.
O Espazo Europeo de Ensino Superior (EEES) foi creado co obxectivo central de favorecer un proceso de aprendizaxe centrado no alumnado. Este obxectivo só pode conseguirse en grupos moi reducidos, que, en principio, sería a situación na que se atopa esta materia. O profesorado propiciará en todo momento a discusión dinámica dos contidos e lecturas para asegurar a aprendizaxe autónoma do alumnado.
A materia posúe dous sistemas de avaliación.
1.- Avaliación continua (100% da cualificación final). A avaliación continua esixe:
a) asistencia obrigatoria: un número de ausencias non xustificadas superior ao 20% do número total de horas implicará a imposibilidade de proseguir a avaliación continua, coa posibilidade alternativa de avaliarse mediante o sistema previsto para o alumnado con dispensa oficial de asistencia.
b) intervencións orais informadas por sesión (100% da cualificación final), que se poden realizar ben a petición propia, ben a pedimento do profesorado, xa sexa con antelación ou sen aviso previo en clase. As intervencións consisten en discusións, presentacións, aclaracións, problematizacións, etc. baseadas nas lecturas literarias e críticas en relación cos contidos teóricos. O profesorado cualificará a intervención en función de: 1) dominio teórico-conceptual (3 puntos), 2) reflexión crítica (3 puntos), 3) profundidade de análise (3 puntos) e 4) corrección expresiva (1 punto). Por causas sobrevindas, o profesorado poderá solicitar a entrega da intervención oral por escrito.
2.- Avaliación por exame final (100% da cualificación final) nas convocatorias oficiais fixadas polo Decanato da Facultade de Filoloxía. A avaliación por exame é un método alternativo de avaliación exclusivamente contemplado para dous casos:
a) alumnado que non supere a avaliación continua ao superar o número máximo de inasistencia e/ou non realizar as intervencións con bos resultados;
b) alumnado con dispensa oficial de asistencia.
O nivel de esixencia no dominio dos contidos teóricos, conceptuais e analíticos é idéntico na súa plasmación no exame final ao requirido para a avaliación continua.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e da revisión de cualificacións.
Sesión 1. Presentación. Introdución aos estudos feministas e de xénero
Sesión 2. Feminidade autorial. Trobairitz
Sesión 3. Tradución feminista
Sesión 4. Marie de France. Os inicios do feminismo e Christine de Pizan
Sesión 5. Tradución feminista e Galiza
Sesión 6. Mulleres con poder. Enxalzamento e misoxinia
Sesión 7. Estudo de caso: Erín Moure
Sesión 8. Homoerotismo. Travestismo.
Sesión 9. Estudo de caso: Secesión
Sesión 10. Recapitulación e consideracións finais
Dado que a programación de contidos está moi axustada na súa temporalización, esíxese ao alumnado unha asistencia puntual ás clases, o seguimento diario das tarefas programadas, a lectura serena e crítica dos textos de traballo e o uso de todas as canles comunicativas co profesorado e coas fontes de aprendizaxe. En particular, aconséllase ao alumnado o aproveitamento das horas de titoría, onde a aprendizaxe pode ser máis personalizada.
Observacións xerais
En virtude dos Estatutos da Universidade de Santiago de Compostela e do contexto bilingüe de Galiza, a interacción —tanto verbal como escrita— realizarase en calquera das dúas linguas oficiais (galego ou castelán). A materia impártese en galego. Se o alumnado precisar material de apoio noutras linguas ou explicacións adicionais, contará coa axuda do profesorado en horario de titorías.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA:
O alumnado con dispensa de asistencia a clase deberá contactar coas docentes coa maior antelación posíbel co obxecto de proceder a unha traslación do sistema de avaliación a un sistema individualizado (titorías presenciais/virtuais, presentación e discusión de tarefas presenciais/virtuais, etc.).
Maria Esther Corral Diaz
- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxía Románica
- Teléfono
- 881811792
- Correo electrónico
- esther.corral [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Cesar Pablo Dominguez Prieto
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Teléfono
- 881811801
- Correo electrónico
- cesar.dominguez [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | C04 |
| Xoves | |||
| 18:15-20:15 | Grupo /CLE_01 | Galego | C04 |
| 23.05.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 | D07 |
| 23.05.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | D07 |
| 26.06.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | D07 |
| 26.06.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 | D07 |