Utilizares diapositivas para a transmisión de contidos é unha boa idea. Unha imaxe mostra as cousas tal e como son máis claramente ca a unha simple descrición. Esta é a razón esencial para usares diapositivas como apoio ao teu discurso oral. Ademais, unha boa presentación axuda a guiar a audiencia a través do discurso.
Modelos de presentacións da USC
Vídeo explicativo de como funcionan os modelos
En todo caso, lembra para que serven unhas boas diapositivas:
- Ilustrar tal e como son as cousas
- Ser unha guía para a audiencia
- Ser un complemento de quen fala
E debes conseguir:
- Captar a atención nun primeiro momento
- Manter a atención durante a charla
- Facilitar o recordo despois do relatorio
Se non sabes que queres conseguir coa túa presentación,
a túa audiencia tampouco o vai saber
Harvey Diamond
Se es unha persoa empática terás moito gañado, Se cando preparas unha charla pensas realmente no auditorio terás moitas posibilidades de éxito.
1.1 Coñecer a audiencia
Non perdes o tempo se o dedicas a investigar realmente quen vai constituír a túa audiencia. O enfoque ha ser diferente dependendo de quen consitúa o auditorio.
Constitución da audiencia
Quen son? Han ser preguntas que debes facer cando prepares unha presentación. Podes preguntar á organización ou facer pescudas ti para coñecer diante de quen vas falar. Podes preguntar polas súas preocupacións e as súas inquedanzas, por que te van escoitar.
Son parte dun colectivo? Forman parte dun curso académico, dun eido profesional, dun asociación veciñal? Teñen coñecementos sobre o asunto, é o primeiro achegamento que realizan sobre o tema? Saber todo isto determinará a utilización dun nivel ou doutro, o uso de terminoloxía máis ou menos elevada, condicionará dar cousas por sabidas ou non.
Ti es a mesma persoa, o asunto que se vai tratar é o mesmo, pero a mensaxe ha ser diferente porque vai estar modificada pola audiencia á que se dirixe.
Cantos son? A cantidade importa
Podes facer unha presentación ante centos de persoas ou falar ao redor dunha mesa O acto comunicativo vai ser diferente e adaptarte ás diferentes circunstancias vai constituír unha das bases do éxito. Como é lóxico, as técnicas que se van empregar nun ou noutro contexto son distintas: de que maneira vou interpelar á audiencia? Como proxecto a voz? Como vou moverme?
Todas estas cuestións deberanse responder e, segundo sexan as respostas, actuar en consecuencia á hora de facer presentacións en tres factores fundamentais: a linguaxe utilizada, os conceptos e información utilizada e a escolla de imaxes e gráficos.
| Linguaxe | A complexidade do vocabulario, a utilización de terminoloxía específica, de siglas, ou de símbolos específicos van ter que ser moduladas en relación a quen está diante, a como está constituído o auditorio. Ante determinados auditorios dicir que algo mide, por exemplo, tres picómetros non achega información ningunha . |
| Conceptos e información | Moitas veces, a charla que vas dar forma do teu obxectivo de investigación, pero pode que audiciencia se achegue a eses contidos por primeira vez. Valora que a complexidade e a profundidade dos contidos consonte a audiciencia. |
| Imaxes e gráficas | A adaptación das gráficas e das imaxes tamén se deben valorar dependendo do público. |
É frecuente asistir a charlas nas que alguén parece “falar ben”, pero non se sabe que quiixo dicir. Cal é a súa tese. Podes ter datos, ideas, pero o fundamental é que todo iso xire ao redor dun tema central. Non é mala idea adiantar a tese, recordala durante o discurso e rematar con ela. Iso é o que vai levar de ti a túa audiencia: a idea inequivoca e clara sobre un asunto
Para centrar a tese, apunta unha frase que a envolva. A frase debe ser unha oración completa con unha idea clara. No exemplo “está sendo desfavorecido” é a tese mantida neste exemplo sobre o galego no contorno educativo. O exemplo da dereita pode desdebuxar o sentido da charla.
Os propósitos dunha presentación
Que efecto queres conseguir coa túa presentación? Cal é o propósito que buscas? Queres informar dunha situación, convencer nunha dirección á audiencia, motivala, emocionala? Se sabes cal é o propósito, todo debe xirar ao redor do obxectivo marcado. O risco que corres é que se desenfoque o fin do acto comunicativo. Fuches convencer e só informaches; inspiraches e tiñas previsto formar un colectivo. Ese pode ser o risco de non cumprir o obxectivo establecido.
Os cinco obxectivos (podería haber máis) que poñemos a continuación deben ser a guía de toda a mensaxe, de todo o acto comunicativo. Isto non quere dicir que os estilos deban someterse a rixideces antinaturais. Loxicamente, hai veces que para formar a audiencia tamén se necesitan ingredientes motivadores ou inspiradores.
| Informar | Educar | Motivar | Inspirar | Persuadir |
|
Ofrecer datos ao público. O estilo debe ser sinxelo e débese procurar seleccionar os datos necesarios e adecuados para a súa boa comprensión.
O risco reside no exceso de datos e na súa falta de claridade. |
Formar a audiencia. O estilo debe ser didáctico para procurar a aprendizaxe de conceptos, termos e situacións.
O risco está en non ter en conta o nivel da audiencia. |
Facer que alguén se anime por algo ou colla interese por algunha cousa.
O estilo debe ser emotivo e apaixonado. As diapositivas deben ser acordes con este obxectivo. O risco é non ser crible. A mensaxe debe ser axeitada e a forma adecuada. |
Facer nacer no público unha idea, un sentimento.
O estilo debe informar pero con introducindo ingredientes emotivos. Contar unha historia pode ser moi útil para este fin.
|
Facer que a audiencia cambie ideas ou intencións preconcibidas que ten establecidas.
O estilo debe ser formal e entusiasta á vez.
|
|
Exemplo: datos de matrícula dun curso académico ou unha memoria dunha biblioteca.
|
Exemplo: unha clase de calquera nivel educativo. | Exemplo: O equipo directivo debe, por exemplo, mostrar os valores que teñen as persoas que traballan nun centro. |
Exemplo: Crear en certas persoas a necesidade de integrarse nun grupo de voluntariado. |
Exemplo:
|
Propósitos realistas
Xa tes claro que o obxectivo dunha charla debe ser mover a audiencia nunha dirección. Esta non debe quedar na indiferenza despois do acto comunicativo: debe saber máis, estar implicada doutro xeito ou pensar doutra maneira, pero non ficar igual.
Débense establecer uns obxectivos accesibles e posibles. Se a audiencia sabe pouco de algo, que saiban algo; se saben algo, que coñezan bastante o asunto; se están xa neste punto, que acaben sendo coñecedores en profundidade.
Se unha persoa despreza a idea do cambio climático, non podes pretender (aínda que che pareza o obxectivo ideal) que acabe a charla sendo entusiasta coa idea de empezar unha nova forma de vida. Non o vai facer. Se logras que abra os ollos para que as próximas ideas que lle cheguen poidan xerminar nela, xa é un bo logro. Os obxectivos hainos que conseguir un a un, chanzo a chanzo. Os atallos, como pasa moitas veces, levan ao fracaso na consecución do obxectivo da comunicación.
Se, por exemplo, tes que ir dar unha charla para concienciar a audiencia de que utilicen o galego habitualmente, non debes ver, a curto prazo, este obxectivo como primordial. Hai que deixalo á parte, aínda que sexa de momento, e partir da súa idea base. A partir dela, intentar subir un nivel, un chanzo. E así, se a audiencia parte de maneira maioritaria de desprezo cara a lingua galega, non deberas establecer como obxectivo que acaben entusiasmados con ela. Xa o farías (moi) ben se lograses que a partir da túa charla lles resulte indiferente. Si, así de humilde ha de ser o teu obxectivo.
A partir de aí, poderás mover o público a que actúe en consecuencia:
3. O Lugar: coñecelo antes
Visita o lugar previamente. Se non podes, pide á organización do acto que che mande un vídeo do lugar en que vas falar.
Coñecer o espazo onde se vai establecer o acto comunicativo é importante. Existen aspectos que deberás ter en conta: como están establecidos os espazos para a audiencia e para o relator; as condicións de luz; o tamaño da sala; os corredores; o número de portas; etc.
Características físicas do lugar
Que tamaño ten a sala, que tamaño ten a superficie de visionado das diapositivas, están a diferentes alturas quen fala e quen escoita, cantos corredores hai, hai un bo sistema de son, como lle afecta a luz a determinada hora do día? Todas estas cuestións, e algunha máis que consideres importante, debes telas en conta.
O tamaño da pantalla de exposición débese ter moi en conta á hora de deseñar as diapositivas. Hai veces que estas pantallas non están ben proporcionadas para o tamaño da sala e vense con dificultade desde algúns lugares. Se fose este o caso, as imaxes e o tamaño do texto deben ser modificados para que poida ser vistas sen problema. Por esta mesma razón, é sempre mellor pecar de utilizar tamaños grandes de máis que pequenos; nunca ninguén se queixou de que se vise moi ben.
As condicións de luz tamén son factores fundamentais á hora de preparar unha charla co apoio de visuais. Os fondos escuros de máis poden xogar á contra, pois en determinadas salas con luz natural moi intensa vense con moita dificultade por falta de contraste.
A distribución da audiencia no espazo
O público disperso supón un problema para que se cree un contexto adecuado para unha boa actividade formativa.
Os teus esforzos estarán centrados en comunicarte co teu público que está esparexido pola sala. E a audiencia non se vai constituír facilmente como un colectivo participativo e cohesionado.
Loxicamente, unha vez estean xuntos serache máis doado comunicarte co grupo e tamén con cada un dos seus constituíntes. Coa túa mirada poderás ir personalizando a comunicación, tamén poderás establecer ese vínculo especial se te achegas ás diferentes partes polas que está constituída a audiencia.
1. Estrutura: selecciona as ideas e ordénaas
Presentar é falar sobre un asunto seleccionando e ordenando ideas.
Pero elixir significa renunciar: saber seleccionar e saber descartar é esencial para consituír unha comunicación eficaz. Nunha presentación debes mostrar o máis importante, o máis relevante, o que che pareza máis evocador, pero non mostrar toda a información.
Organizar as ideas
Unha vez seleccionados os contidos, terás que ordenalos coherentemente. Quen mellor pode facer visible a estrutura do teu discurso es ti. Podes dicir, por exemplo, algo así: acabo de rematar a introdución e agora imos entrar na análise da investigación ou pasamos ás conclusións.
En todo caso, as diapositivas utilizadas tamén axudan a estruturar o discurso, a facer visible a súa estrutura. Utilizar patróns facilmente recoñecibles reforza a visibilidade da organización da charla. Lembra que temos neste mesmo espazo o modelo USC que che pode ser útil para estutura visualmente as túas ideas.
Secuencial ou cronolóxico
Utilízase para describir fases de proxectos, as etapas dun proceso, a fabricación dun produto, o avance nun fenómeno etc. Adáptase especialmente ben para falar de asuntos relacionados co cambio a través dunha liña temporal. As etapas da vida das persoas, por exemplo: infancia, adolescencia, madurez, vellez.
Patrón da Localización física
Se tes que falar como está organizado o teu grupo de investigación, como son as instalacións do laboratorio ou como é unha máquina.
A coherencia do discurso virá dada por ordenar as ideas en relación á localización física: de esquerda á dereita, de arriba a abaixo... pero seguindo unha orde espacial lóxica.
"É difícil pensar en deseño, pero non pensar niso resulta desastroso"
Ralph Caplan
Se utilizas o modelo da USC, os problemas de deseño vense reducidos notablemente porque automatiza os procesos e permite equivocarse menos.
Os maiores problemas das diapositivas mal creadas son estes:
- Demasiado texto
- Texto pequeno de máis
- Imaxes inadecuadas
- Imaxes de mala calidade
- Imaxes ideoloxizadas
- Gráficas que non se entenden
O deseño das diapositivas ocupa moito tempo na realización dunha presentación. Os programas actuais teñen moitas posibilidades para facer documentos realmente rechamantes e efectivos, pero todas estas opcións pódense converter nun problema se non se controlan convenientemente. A cantidade de tipos letra, as cores posibles, os tamaños elixidos a distribución dos elementos no espazo en branco dan unha multitude de combinacións tremenda polo que cómpre establecer unhas limitacións e unhas normas básicas que deben sentar os alicerces de deseños axeitados para os nosos obxectivos comunicativos.
En todo caso, ten en conta estas catro cousas:
1. Escolle o simple e desbotar o complexo.
2. Utiliza modelos que se adecúen ao fin comunicativo que se queira conseguir.
3. Na USC dispoñemos duns modelos que son moi axeitados para as comunicacións que se adoitan desenvolver nunha institución académica como esta.
4. Lembra as siglas PARC
- P: Proximidade: os elementos deben estar próximos
- A: Aliñamento: os elementos deben estar aliñados
- R: Repetición: as diapositivas deben mostrar cohesión visual
- C: Contrastes: os contrastes deben ser óptimos
Nos teus deseños deberas procurar aproximar os elementos que estean relacionados, pois a proximidade física indica relación e organización da diapositiva. Se os elementos, pola contra, non están conectados entre si non deberían aparecer xuntos.
O propósito non é outro que o de organizar a información, pois así lograrase que o interlocutor comprenda mellor.
Aliñamento
Os programas para realizar diapositivas axudan neste labor. Se desprazas un elemento, o programa vai ir establecendo liñas con outros compoñentes da diapositiva. Escolle como se deben establecer esas relacións e verás como as diapositivas van ter un aspecto coidado e organizado.
Repetición
Inserir elementos que sexan repetitivos é boa idea, pois dará a idea de que cada parte, cada diapositiva, forma parte dun todo. Por outro lado, non facelo supoñería dar a idea de presentar algo a base de retallos.
Para lograr o efecto de repetición, é moi aconsellable utilizar modelos que acheguen coherencia interna nunha presentación. Se o fas, vas ver que o conxunto goza de unidade visual.
Lembra que na Universidade de Santiago dispós de modelos propios para faceres presenta
Contraste
Un dos problemas máis repetidos coa utilización de presentacións é que os contrastes son malos ou son mellorables. Ás veces sorprendentemente non se ven correctamente o que con tanto esmero preparamos.
Hai dúas razóns para que isto aconteza:
· As condicións de luz da sala non son boas.
· O canón non ten a calidade suficiente para lograr dar os matices que se ven no monitor.1
Os contrastes mellores (e máis fiables en todo tipo de condición) son fondo branco e letras escuras, especialmente da tonalidade negra ou azul. Aínda que se sabes que as condicións da sala o permite, un fondo escuro pode ser moi efectivo.
Nas salas onde se presentan os produtos de tecnoloxía (iPhone, Samsung...) está todo perfectamente medido, así que se poden permitir usar fondos escuros.
16:9 ou 4:3
Aínda que hoxe en día o estándar é a relación 16:9 existen canóns en moitas salas que teñen configuración 4:3. Isto pode supoñer un problema para o orador que vai á sala onde vai expoñer un asunto pensando que as imaxes se van poder ver tal e como están deseñadas sen ter en conta que esas diapositivas van ser proxectadas por un canón e unha pantalla determinada. É importante preguntar á organización sobre a configuración do canón da sala.
O texto debe ser breve. Non máis de seis palabras por frase e non máis de seis viñetas por diapositiva.
A redacción do texto debe adaptarse para ser soporte de quen fala. O auditorio ha ler dunha ollada o texto para volver centrarse na persoa que emite o discurso.
Texto mal construído para presentacións:
-
As proteínas son moléculas grandes e complexas que desempeñan moitas funcións críticas no corpo (14 palabras)
Texto ben construído para presentacións:
PROTEÍNAS
- Moléculas grandes e complexas (4 palabras)
- Desempeñan funcións críticas no corpo (5 palabras)
O texto debe ser breve. Non máis de seis palabras por frase e non máis de seis viñetas por diapositiva.
O tamaño do texto debe ser superior a 22 puntos.
Os tipos de letra deben ser estándares e pódense combinar, como máximo, dous tipos de letra. Non ten moito sentido usar tipos moi semellantes. Debe percibirse a diferenza.
Utiliza os tipos clásicos
Os programas dispoñen de moitos tipos de letra, pero teñen algúns como predeterminados. Se non tes claro cal utilizar, usa algún destes (Calibri, Times ou Arial) para asegurar dúas cousas: que se lean ben e que, cando cambies de ordenador, sexan ben interpretados polos distintos equipos. Se utilizas unha letra rara, pode ser que o ordenador onde vaias proxectar non dispoña dese tipo e utilice outro que teña el por defecto, de xeito que a nosa escolla se vexa modificada. Os efectos son desastrosos.
En todo caso, un dos obxectivos que se debe perseguir á hora de escoller un tipo de letra é que este facilite a lectura. As persoas están afeitas a ler determinados tipos de letra, mentres que con outros este obxectivo resulta máis complicado de conseguir. Algunhas letras que se poden usar: Garamond, Helvetia, Din, Bodoni, Gill Sans, Futura, Baskerville.
Por último, pensa que se elixes unha letra rara e especial vas estar condicionado a traballares con ela durante toda a presentación, se cadra nalgunha moi extensa. Neste caso, esa rareza vai xogar na túa contra e as túas diapositivas lembraranse por algo que ti non desexas: unha tipografía rara.
Limita o número de tipos nunha presentación
Unha presentación debera ter un ou dous tipos de letra. Non máis. A túa audiencia vai ver sinais de comunicación en cada elemento que introduzas, por pequeno que pareza. Se incorporas tipos de letra diferente deben estar xustificados comunicativamente e deben responder a unha lóxica interna facilmente detectable por quen escoita e ve. Se queres introducir as cifras cun tipo distintivo, faino, pero realiza esta acción sempre e só para ilustrar isto.
Evita tipografías que sexan similares
A combinación de tipografías é posible sempre que sexa limitada, pero a composición debe ser elixida entre tipos que sexan o suficientemente diferentes para que ese cambio sexa percibido facilmente e que se vexa, deste xeito, o contraste buscado.
Evita un uso excesivo das maiúsculas
Nas composicións de texto as maiúsculas deben xogar un papel excepcional. A razón é que estas se len peor en textos corridos que as palabras escritas con letras minúsculas. Isto non quere dicir que non se poidan utilizar.
Utiliza un tamaño axeitado
Unha das queixas máis comúns das persoas que asisten a conferencias ou cursos onde se empregan diapositivas é o tamaño das letras. As persoas desaproban as diapositivas creadas cun tamaño de texto excesivamente pequeno. Podemos establecer ese límite mínimo en 22 puntos. Se reduces o tamaño, corres o risco de que as túas diapositivas non se poidan ler.
Non utiliza tamaños diferentes dentro da mesma secuencia de texto
Remarcar determinadas palabras dentro dunha secuencia de texto pode ser útil comunicativamente, pero non se debe usar a técnica de aumentar de tamaño ese termo, pois dificulta a lectura e crea problemas para a composición estética do texto. Existen outras posibilidades que cumpren o obxectivo de destacar un termo ou un conxunto de palabras, sen que teñan as dificultades do aumento do tamaño textual
Utiliza tipografías homoxéneas e adecuadas
Comunicamos sempre. Con todo o que mostremos, desde o comezo. O uso das tipografías debe ser axeitado para o propósito comunicativo e, no caso de combinar varios tipos, deben mostrar certa coherencia entre eles.
A elección da tipografía ten que se adecuar a imaxe que queremos transmitir. Seriedade? Confianza? Festividade? Observa a imaxe do logo da USC modificado. A que non dá idea dunha universidade moderna e punteira?
Aliña parágrafos á esquerda ou á dereita
Un dos defectos maiores á hora de crear diapositivas con texto é o exceso deste. Esta é unha das queixas máis recorrentes das persoas que asisten con frecuencia a clases ou a charlas nas que se utilizan presentacións. Con todo, hai veces que se necesita introducir un texto tal e como foi dito, tal e como está redactado ou tal como está lexislado, por exemplo. Nestes casos (sempre excepcionais) débense formatar os textos aliñados á esquerda ou á dereita, nunca xustificación completa; lense peor.
Crea contrastes adecuados co fondo
Unha das razóns polas que as presentacións con textos non se ven correctamente é polos contrastes mal escollidos. Pode ser que no monitor de traballo se vexa correctamente, pero algunhas veces esas diapositivas non se ven correctamente proxectadas a través dun canón de calidade baixa. Para intentar minimizar este risco hai que optimizar os contrastes.
· En calquera circunstancia de luz da sala.
· Con calquera canón.
Como norma xeral, os contrastes máis adecuados son os de letras escuras sobre fondos claros. Funciona moi ben o contraste contrario (letras brancas e fondo negro), pero esta elección ten un problema nas salas con exceso de luz. Non se ven.
Hai certas combinacións que debes desbotar para as túas creacións de diapositivas. Non arrisques.
E non todo o mundo ve igual. Hai persoas que teñen dificultades para distinguiren determinadas cores, tales como o amarelo e azul ou o vermello e verde.
Formata os textos sen liñas viúvas
Cando se crean textos de determinado tamaño, pode pasar que unha palabra quede descolgada do resto do texto e isto crea unha sensación de pouco coidado e ademais dificulta a lectura. Hai que procurar que isto non pase e para existen tres solucións:
· Modificar o texto
· Cambiar o tamaño da tipografía
· Aumentar o diminuír a caixa do texto
· Baixar parte do texto premendo maiúsculas+intro
As imaxes deben ser grandes para mostralas ben a audiencia. As imaxes serven para ilustrar, non para decorar. Se tes que mostrar como é o Pórtico da Gloria, utiliza a imaxe da mellor caldiade posible e utiliza toda a diapositiva para proxectala. Non poñas dúas ou tres imaxes na mesma diapositiva. Se é necesario utiliza unha diapositiva para cada imaxe. Lembra, son para ilustrar.
Cando se escollen imaxes hai algunhas especialmente interesantes para facer diapostivas con elas. Son esas que teñen espazos para poder mostrar texto sobre a imaxe sen que o contraste se vexa afectado.
Os datos e as ilustracións
Os datos -fidedignos ou de autoridade- apoian as túas afirmacións e deben ser claros e relevantes. Por ser de autoridade, dan credibilidade á túa intervención. Ese dato vaiche axudar a construír un discurso sólido e dificilmente cuestionable.
Paro en España. Fonte: Eurostat
Os datos dan solidez, pero son as ilustracións as que provocan sentimentos. Constitúen para moitas persoas os elementos que van mover as súas conciencias e as súas conviccións. Se contas boas historias, anécdotas que veñan ao caso, exemplos adecuados, se utilizas boas imaxes ou mesmo introduces música nalgunhas partes do teu discurso, estarás moito máis cerca de chegarlle verdadeiramente á xente.
Vídeo vs imaxes baleiras
Moitas veces utilízanse, de maneira esaxerada, as imaxes para transmitir ideas básicas, para as que debera ser abondo a expresión verbal, a paraverbal e a xestual (ton de voz, volume, xestos...). Por exemplo para dicir que unha empresa necesita forza e enerxía por parte do seu persoal úsanse imaxes como as seguintes. E non son necesarias.
Unhas son máis explícitas, outras máis creativas e outras máis alegóricas e todas elas son prescindibles. A mensaxe queda pouco clara ou non remarcada abondo se non se utiliza? En absoluto, pero responde a unha excesiva utilización do recurso gráfico en todas as transmisións de ideas que existe na actualidade.
Pola contra, as imaxes vólvense necesarias e, ás veces, imprescindibles para ilustrar procesos. Se existe un vídeo de como funciona un motor, ou de como pasa o bolo alimenticio polo aparello dixestivo, débese utilizar, porque ningunha oradora vai poder igualar o mostrado coas imaxes. Pódese percibir este poder único deste recurso na explicación que nos dá a profesora Margarita Rico sobre a alimentación dos ruminantes neste vídeo.
https://www.youtube.com/watch?v=VtcTCLPv8kA&feature=youtu.be
A comprensión dos datos
Os datos achegan solidez á charla, constitúen o armazón sobre o que se sustenta todo, pero non todas as persoas podemos coñecer o valor deses datos que tan impresionantes poden ser para especialistas. Pode ser que non coñezamos a unidade empregada e non comprendamos, polo tanto, a dimensión real do que se nos está a falar. Se non somos expertas en asuntos informático e imos a unha charla onde se nos di que se están creando máquinas con 100 iottabytes de capacidade de almacenamento, haberá un obstáculo interposto para comprender o valor da cifra, que é a utilización dunha unidade descoñecida por gran parte do público.
Pero cantos ordenadores persoais de 1 Tb (terabyte) farían falta para igualar a capacidade antes dita?
Cifras vs. Referencias
Facer comprender as unidades empregadas dimensións o máis universais posibles. Cantas cancións de mp3 entran nun terabyte?
Outras veces, compréndense as unidades, pero o problema radica nas cifras que as acompañan. A partir de certas cifras, as persoas non expertas non somos capaces de saber a dimensión real das cousas ou dun fenómeno. Unha biblioteca con 1 millóns de libros é pequena, grande ou enorme?
Se lle dicimos a unha audiencia media que a débeda dos Estados Unidos é de 19.992.670 millóns de dólares que impacto pode chegar a ter nela se non comprenden a dimensión da cifra.
A débeda dos EUA, é moita?
A comparación
O Universo ten moitos millóns de anos e resulta difícil comprender a magnitude do dato para as persoas inexpertas. Comparalo con algo coñecido, como un ano, axuda a entendelo mellor. Observa o magnífico traballo que fai Carl Sagan.
Manexar tamaños de iconas ou imaxes é unha boa técnica para mostrar o valor de cifras por comparación.
Se tratas asuntos de deforestación, por exemplo, podes ofrecer un dato rigoroso pero que non achegue realmente ao público profano a dimensión da traxedia. Por exemplo, este: o Amazonas deforéstase cada día 46 km2. Iso é moito? É pouco? Cantos km2 ocupa a superficie do concello onde un vive?
Na magnífica presentación de Amazing amazon slideshare, de Clauria Peres e Marcos Pereiro, vese un exercicio de explicación do dato (46 km2) coa súa transformación en elementos facilmente comprensibles pola maioría de nós: sete campos de fútbol por minuto e, aínda máis, nunha semana a deforestación comprendería a extensión da cidade de París multiplicada por dous. Pois si que supón moito esa cifra.
Entón, o que che propoño é ofrecer o dato e explicalo. A explicación non chegaría, pois non é universal (todo o mundo sabe como é un campo de fútbol ou como é a cidade de París?); e, pola súa parte, o dato por si só é escuro. O máis claro e efectivo é ofrecer as dúas formas de explicación.
O recurso analóxico
A comunicación eficiente ten que ver con sorprender o público. Levar diapositivas para ensinar ou para mostrar converteuse no habitual. Xa non é extraordinario, pois é o esperable por parte do público. Apagar o canón (pódelo facer premendo “b” ou “.”) e utilizar elementos analóxicos pode ser o acto máis eficiente nunha presentación.
Observa como o fantástico comunicador Hans Rosling utiliza caixas e figuras en miniatura para explicar os cambios da poboación nos últimos decenios. O efecto é fantástico. Mellor, sen dúbida, que se Rosling pasase toda esa información a imaxes planas proxectadas por un canón de vídeo.
As imaxes deben ser libres de dereitos de autor. Busca imaxes con Creative Commons
Lugares para buscares imaxes libres:
https://pixabay.com/
https://stills.com/
https://commons.wikimedia.org/
As imaxes deben ter unha calidade mínima para que non se vexan os píxeles cando se proxecten. Tampouco deben ter demasiada calidade para que o conxunto da presentación acabe pesando moito.
Escolle tamaño mediano ou grande. O ideal é que as imaxes "pesen" entre medio mega e un mega.
As imaxes deben valer para mostrar algo. Como é a inserción dun óso? Como é unha proteína? Un cadro de Laxeiro? Ese é o maior valor de usar diapositivas.
As imaxes tamén serven para acompañar o discurso e hai que reparar en que poden xerar problemas por comunicaren algo que non sexa consecuente co sentido da charla ou, directamente, que sexan incompatibles co dito no discurso. As imaxes poden ser neutras ou poden estar marcadas ideoloxicamente.
Por exemplo, se o teu discurso é a favor de aumentar o IVE para igualalo coa media da UE, a imaxe debe apoiar esta idea ou, polo menos, non contadicila.
Tes que mostrar ao auditorio o traballo investigación en algo menos dunha hora. Para facelo, preparaches a conferencia durante días, escolliches as mellores imaxes, os exemplos máis adecuados e traballaches moito coa estrutura, pero unha mala posta en escena pode deslucir todo ese esforzo previo.
É importante que saibas que o máis efectivo para unha boa comunicación es ti e a túa preparación. Prepara moito a túa charla, pero prepárate para a súa posta en escena. Transmite entusiasmo e paixón.
O entusiasmo é unha das característica máis importante da docencia e da transmisión de coñecemento. Non se pode motivar a alguén se non se lle transmite paixón por un asunto.
Transmite con naturalidade, sinxeleza e entusiasmo. Con estes ingredientes has gañar a empatía do público. Non agaches a túa personalidade, o escenario é o peor sitio para facelo: se non es gracioso nin ocorrente non intentes parecelo.
O único problema do entusiasmo é o excesivo entusiamo, pois pode resultar antinatural e ata agresivo.
O exceso de confianza é o teu peor inimigo. Ten confianza en que todo vai saír ben, pero ese resultado chegará a base de traballo e ensaio. Ensaia o discurso do mesmo xeito que un deportista prepara unha competición ou unha actriz prepara unha obra. Así has estar relaxado e concentrado, cos contidos automatizados e gozando da exposición.
Non valen os ensaios mentais. Se non podes contar cun auditorio amigable que te valore, unha boa forma é utilizares unha cámara de vídeo. É aconsellable gravarse e anotar os puntos fortes e os febles.
O orador que le o texto transmite a idea de non ter preparada a súa charla e aburre a audiencia. O teu auditorio tamén sabe ler! O texto das diapositivas ten que servir de guía para quen che escoita, pero non ha ser o teu discurso.
Efecto teleprompter ou presentación documento de texto.
E lembra a regra do 6:
- Un máximo de 6 palabras por viñeta
- Un máximo de 6 viñetas por diapositiva
Un dos obxectivos de calquera presentación é captar a atención. O primeiro minuto é especialmente importante para sintonizares coa audiencia. Podes empezar cun comentario humorístico, unha historia, un conto, unha pregunta ou un desafío. Deste xeito, a audiencia estará implicada e preparada para te escoitar. Podes comezar así, pero debes introducir sempre o agradecemento á organización por contar contigo e ao público pola súa atención.
Algunhas formas de comezar un discurso
Porque o primeiro que debes conseguir é cativar a audiencia. Mostrarlles desde o primeiro momento por que é importante que estean alí escoitándote.
14 maneiras de comezar unha charla
Acaba á hora prevista e deixa tempo abondo para as conclusións. Repasa as ideas fundamentais do dito e reforza a túa tese, a túa idea principal.
Na fase de preguntas, nunca deixes de ser amable, podes repetir a cuestión que che fagan (iso darache tempo) e responde dun xeito claro e preciso. Non teñas medo a dicir “non o sei”. Unha pregunta difícil sempre é mellor ca a falta delas.
Remata con calma (utiliza os silencios e os tons adecuados) e dá as grazas á audiencia.
Non se necesita unha diapositiva que diga "grazas". É o momento de non te ocultar detrás dunha diapositiva. Agradecer e sorrir pódese facer sen apoio gráfico, non si?
A linguaxe paraverbal refírese a unha serie de características que complementan a linguaxe verbal (volume, ritmo, entoación, silencios...) e teñen como función motivar o receptor, permitirlle que procese a información, manifestar sentimentos e emocións. Poden ser máis influentes ca as palabras en como se percibe a mensaxe.
Fala amodo, alto e claro. Ás veces, por nervios ou por ter moitas cousas que dicir, fálase rápido, o que provoca unha voz máis aguda, unha peor vocalización e un ton monótono. Se preparas o discurso e tes ben medidos os tempos, os nervios poden desaparecer. A partir de aí, podes transmitir control e certeza a través do teu discurso.
Unha das técnicas máis efectivas na comunicación é a utilización dos silencios. As persoas oradoras inexpertas consideran que deben ocupar todos os espazos con palabras, pero isto non é así. Usa os silencios para chamar a atención do auditorio. O silencio dá énfase no pasado e crea expectación sobre o futuro. A súa duración permítelle ao auditorio meditar sobre o dito, asumilo e prepararse para o que vai escoitar.
A xestualidade é un elemento de comunicación de primeira orde. Normalmente ensaiamos o que temos que dicir (as palabras), pero non prestamos a mesma atención a como o temos que expresar.
Pola súa parte, a linguaxe non verbal (movementos de cabeza, expresión corporal, a orientación da mirada, expresións faciais, sinalar co dedo) ten unha importancia no que comunicamos tremenda, pois un 55 % do que transmitimos facémolo a través desta linguaxe.
En todo caso, controla os tics; demostran nerviosismo e desvían a atención do público.
Dá a charla de pé sempre que poidas e procura manterte preto da audiencia. É preferible moverse polo escenario a quedar chantado nun sitio. Se as condicións cho permiten, pasea pola sala para captares a atención do público. Poderás moverte con maior ou menor liberdade dependendo das dimensións, da xeometría e dos obstáculos que teña o escenario.
É importante que teñas en conta o lugar onde está disposto o proxector e o lugar onde se proxecta. Ese espazo é o lugar onde podes interceptar a luz e facer que non se proxecten correctamente os visuais previstos. Ten isto en conta. Na figura de máis abaixo verás que existe un lugar libre para que orador dispoña del. En todo caso, non te limites a ese espazo. O escenario adminístralo ti e debes ter en conta, sobre todo, a comunicación coa audiencia que, recorda, non é unha masa homoxénea, senón que está conformada por individuos que requiren e demandan a súa atención.
En todo caso, non te obsesiones con non interpoñerte no feixe de luz. Hans Rosling facía unhas comunicacións excelentes e introducíase constantemente dentro da diapositiva, comunicaba inseríndose dentro dela.
Falar en público é tamén un acto físico. Prepara o teu corpo para iso, para poder transmitir entusiasmo e paixón. Isto inclúe o descanso previo e a alimentación. Os froitos secos nunca sobran. Tampouco non esquezas a hidratación. Aproveita para meter unha botella de auga do tempo na túa mochila
En todo caso:
- Chega a tempo e comproba que todo funcione
- Leva os arquivos en formatos, tamén en PDF
- Sube os arquivos a unha nube e lévaos tamén contigo nun soporte dixital
- Comproba que funciona o mando a distancia