Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia
Áreas: Historia de América
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
XENÉRICOS
- Coñecer a historia das sociedades prehispánicas recoñecendo a diversidade histórica e cultural, de xeito que iso poida traducirse no inculcamento e desenvolvemento de valores de tolerancia, respecto, igualdade e non discriminación.
- Propiciar, partindo do exemplo da historia americana, a reflexión en torno ao valor e importancia do medio ambiente, o significado do territorio e a relación do ser humano con este, moi especificamente no caso dos pobos autóctonos.
ESPECÍFICOS
- Introducción ao coñecemento dos principais procesos históricos e culturais do mundo americano nunha perspectiva diacrónica.
- Visión das liñas xerais para a comprensión da historia americana, a súa particular inserción no contexto económico e político internacional, así como a evolución das súas estructuras sociais e culturais no transcurso do período.
- Achegamento ás particularidades das sociedades americanas, con especial énfase na evolución da poboación en relación tanto aos seus compoñentes demográficos como a súa mobilidade rexional e intercontinental.
- Creación dun ámbito académico de debate continuado entre os estudantes e entre estes e o docente.
- Desenvolvemento da capacidade de análise, crítica e exposición razoada por parte dos estudantes.
- Adquisición das competencias básicas establecidas.
PRESENTACIÓN. AMÉRICA LATINA, ESPAZO E DIVERSIDADE
UNIDADE 1. O COLONIALISMO NA HISTORIA GLOBAL
1.1. Historiografía, Eurocentrismo e Colonialismo
1.2. Orixes e características da expansión colonial europea
UNIDADE 2. AMÉRICA ATA 1491: OS POBOS ORIXINARIOS
2.1. Grandes áreas culturais
2.2. Evolución cultural en Mesoamérica
2.3. Evolución cultural na Área Andina
UNIDADE 3. PRIMEROS ENSAIOS COLONIAIS
3.1 América hispánica. Do Caribe como plataforma de expansión á conquista continental (cara o continente, 1502-1570)
3.2. América portuguesa
3.3. América anglosaxona
UNIDADE 4. AMÉRICA COLONIAL. SÉCULOS XVI E XVII
4.1. A organización do Estado en Indias e o papel da Igrexa.
4.2. A sociedad colonial: relacións e conflictos. Realizacións culturais
4.3. Desenvolvemento económico: minería, agricultura, comercio e obraxes
UNIDADE 5. FIN DA ÉPOCA COLONIAL: REFORMAS, REVOLTAS, REBELIÓNS E RESISTENCIAS
5.1. Introducción a unha nova etapa
5.2. As reformas borbónicas: principais transformaciónss políticas e socioeconómicas
5.3. Revoltas, rebelións e resistencias
MANUALES GENERALES
ALFONSO MOLA, Marina y MARTÍNEZ SHAW, Carlos: Historia Moderna: Europa, África, Asia y América. Editorial UNED (Manuales Universitarios), Madrid, 2015.
BETHELL, Leslie: Historia de América Latina. Barcelona: Crítica, 1990-2002. 16 vols.
CARRERA DAMAS, Germán: Historia General de América Latina. Madrid-Paris: Trotta-UNESCO, 1999-2008. 9 vols.
BIBLIOGRAFÍA GENERAL
ALCINA FRANCH, José. La América Prehispánica. Madrid, Síntesis, 2001.
BAUDOT, Georges. La Corona y la fundación de los reinos americanos, Madrid, 1992.
BONILLA, H., BAKEWELL, P. y otros. El sistema colonial en la América española. Barcelona, 1991.
CAGIAO VILA, Pilar y Mª L. PAZOS PAZOS: Galicia e o mundo colonial americano. 2 vols. A Coruña: La Voz de Galicia, 2007.
CARMAGNANI, Marcelo: El otro Occidente. América Latina desde la invasión europea hasta la globalización. México: FCE, 2004.
CÉSPEDES DEL CASTILLO, Guillermo: "Las Indias durante los siglos XVI y XVII", en J. Vicens Vives (dir.), Historia social y económica de España y América, vol. III, 1972.
CÉSPEDES DEL CASTILLO, Guillermo: América Latina colonial hasta 1650. México, 1975.
CIUDAD RUIZ, Andrés: Las culturas del antiguo México. Madrid, 1989
DUVERGER, C. Crónica de la eternidad. ¿Quien escribió la verdadera historia de la conquista de la Nueva España?. 2012.
ELLIOT, John H.: El Viejo Mundo y el Nuevo. Madrid: Alianza, 1990.
ELLIOT, John H.: Imperios del mundo Atlántico. España y Gran Bretaña en América (1492-1830). Taurus Historia, 2006.
GERBI, Antonello: La disputa del Nuevo Mundo. Historia de una polémica, 1750-1900. México: FCE, 1982.
GHOSH, A. La maldición de la nueza moscada. Parábolas para un planeta en crisis. Madrid: Capitán Swing, 20023.
GONZÁLEZ GONZÁLEZ, Luis: El oficio de historiar. Zamora (México): El Colegio de Michoacán, 1991.
JANSEN, Jan C.; OSTERHAMMEL, J. Colonialismo. Historia, formas, efectos. Madrid: Siglo XXI, 2019.
LOCKHART, J. y SCHWARTZ, S. B.: América Latina en la Edad Moderna: una historia de la América española y el Brasil coloniales. Madrid, 1992.
LORENZO, José Luis: Del nomadismo a los centros ceremoniales. México, 1975.
MANZANILLA NAIM, L. R. Teotihuacán, ciudad excepcional de Mesoamérica. México: Colegio Nacional, 2018.
MILLA VILLENA, Carlos: Génesis de la cultura andina. Lima, 1983.
MORALES PADRÓN, Francisco: Atlas Histórico-Cultural de América, 2 vols. Las Palmas de Gran Canaria.
MORALES PADRON, Francisco: América Hispana. 2 Vols., Madrid, 1986.
MORÓN, Guillermo (dir.): Historia general de América. Caracas, 1991. Varios tomos.
MOYA PONS, Frank et al.: Historia del Caribe. Barcelona: Crítica, 2001.
PÉREZ, Joseph: Mitos y tópicos de la historia de España y América. Madrid: Algaba, 2006.
PEREZ HERRERO, PEDRO. América Colonial. Madrid, Ed. Síntesis.
PÉREZ-BRIGNOLI, Héctor: Breve Historia de Centroamérica. Madrid: Alianza América, 1985.
SERRERA, Ramón. La América de los Habsburgo (1517-1700). Sevilla, 2010.
THOMAS, Hugh: El imperio español: de Colón a Magallanes. Barcelona: Planeta, 2006.
VEGA, J., P. OYAMBURU y A. VIVES: Una cronología de Iberoamérica. Madrid: Marcial Pons, 1994.
WALLERSTEIN, I. El moderno sistema mundial. La agricultura capitalista y los orígenes de la economía-mundo europea en el siglo XVI. Madrid: Siglo XXI Editores, 1979 (varias ediciones).
COGNITIVAS
- Coñecemento das principais correntes historiográficas de América.
- Comprensión do paso do tempo nos países americanos a partir do coñecemento e análise dos seus procesos históricos.
- Achegamento aos principais rasgos culturais das sociedades latinoamericanas en perspectiva diacrónica e atendendo á súa diversidade e multiculturalidade.
- Asimilación das diversas categorías teóricas e metodolóxicas relativas ás problemáticas analizadas para cada período.
- Capacidade para identificar as características fundamentais de cada período estudiado.
- Que o alumno adquira facultades para vincular a evolución histórica latinoamericana coa de España, Europa, Estados Unidos e outras rexións.
PROCEDIMENTAIS / INSTRUMENTAIS
- Aprendizaxe na búsqueda e utilización da bibliografía xeral e específica recomendada polo profesor, así como dos recursos de información vinculados ás TIC’s.
- Comprensión e manexo da terminoloxía específica da historiografía americanista para os períodos analizados.
- Capacidade para o análise de fontes e recursos de información de cara á realización dun traballo escrito: formulación de preguntas, pranteamento de hipóteses e obxectivos, e desenvolvemento da argumentación correspondinte.
- Capacidade de síntese e concreción para a elaboración de traballos escritos; manexo dos aspectos formais e de presentación.
- Desenvolvemento de competencias discursivas para a presentación oral dos traballos realizados.
ACTITUDINAIS
- Achegamento a outros universos culturais, fomento do seu estudio e respecto polas diferencias.
- Sensibilidade cara os problemas centrais na historia latinoamericana, sobre todo os relativos a cuestións de igualdade, diversidade socio - cultural, dereitos humanos, e medio ambiente.
- Disposición cara o aprendizaxe, o traballo persoal e a lectura de cara a cumprir cos obxectivos da materia.
- Disposición para o traballo en grupo e con responsabilidade compartida.
- Disposición cara o debate continuo (participación na aula) e específico (a partir do traballo propio), con capacidade para o razoamento, a exposición de argumentos e a autocrítica.
DOCENCIA TEÓRICA
Impartida polo profesor en cada Unidade do temario. Ocupará aproximadamente o 55% da actividade docente xeral e, dado o calendario docente, arredor do 65% de cada Unidade. Nas sesións expositivas abordaranse as cuestións fundamentais que o alumno debe coñecer para cada tema. A través das súas explicacións, as preguntas do alumnado ou os debates que se establezan, o profesor buscará ofrecer un marco interpretativo (non descritivo) e de coñecemento axeitado que será complementado polo estudante coas lecturas recomendadas.
O profesor fará uso, tanto dentro coma fóra da aula, e para todas as Unidades do temario, de vos recursos que achegan as TIC's á aprendizaxe: presentacións en power point principalmente, así como materiais audiovisuais, recursos diversos de Internet, etc.
DOCENCIA PRÁCTICA
Desenvolverase aproximadamente no 45% da actividade docente xeral, e arredor do 35% de cada Unidade. Ten como obxectivo principal tanto a adquisición das competencias establecidas coma a ilustración dos contidos que se expliquen nas sesións expositivas. Para a súa preparación, os alumnos contarán previamente con material de lectura ou análise: artigos, documentos, material dixital, audiovisual, etc., accesible na maior parte de vos casos a través da Aula Virtual.
TITORÍAS
Ademais das horas de Titoría que corresponden á materia e a realizar na
aula, o profesor estará a disposición do alumnado un tempo mínimo á semana
para que, individualmente ou en grupo, poida consultar dubidas ou ofrecer
asesoramento de cara ó traballo persoal que realice cada alumno/a.
A cualificación final da materia terá 4 compoñentes:
1. Asistencia. Imprescindible asistencia a un mínimo do 80% das aulas teóricas, e ao 80% das aulas prácticas. Controlarase mediante sinaturas e valorarase como Apto / No Apto de cara á avaliación final. Unha falta de asistencia superior ao 20% supón a imposibilidade de ser avaliado/a na primeira data (maio). Ao ser obrigatoria, a asistencia non computa na nota, pero si poderá ser tomada en conta de forma global.
2. Participación. Ha de ser de carácter activa ye continuada, moi especialmente nas aulas interactivas. Para unha cualificación positiva será imprescindible o traballo persoal cos materiais entregados previamente nas primeras sesiones interactivas (Aula Virtual), e a participación nos debates que xeren as exposicións dos traballos de curso. Suporá un 30% da cualificación.
3. Parte práctica: Valorarase neste apartado a tarefa realizada no Traballo de curso (exposición e debate). Suporá un 30% da cualificación final.
4. Proba escrita: acerca dos contenidos da materia. Terá lugar na fecha oficial establecida pola Facultade. Suporá un 40% da cualificación.
*Non se realizarán medias si nalgún apartado non se obtén alo menos unha puntuación do 30% do especificado.
**O alumnado que non cumpra cos requisitos establecidos examinarase de toda a materia en xullo, exame que comprenderá todos os contidos do temario (teóricos e prácticos).
DISPENSA DE ASISTENCIA
No caso de estudantes a quen os que sexa concedida dispénsaa de asistencia ás clases polos motivos establecidos e regulados, ofertaráselles, sempre nas primeiras semanas do curso, a posibilidade de realizar un exame final no que se valore o conxunto da materia, parte expositiva e interactiva. Igualmente, terán a obrigatoriedad de realizar un traballo individual academicamente dirijido (non presencial) para cubrir a parte interactiva, a concretar co profesorado da materia a inicios de curso.
Segundo a Memoria do Grao de Historia, a distribución de horas dedicadas polo estudantado á materia é:
a) Presenciais (exposicións teóricas, aulas interactivas, titorías e avaliación): 50 horas
b) Traballo persoal (estudio, redacción de traballos, preparación de actividades): 100 horas
- Ter curiosidade e interese na aprendizaxe como bagaxe persoal, intelectual e humano a adquirir, máis aló do mero feito da superación da materia e a cualificación a obter.
- Participación activa e consciente na aula, tanto nas exposicións teóricas como nas clases prácticas, como clave fundamental do proceso de aprendizaxe e de superación da materia.
- Aplicar desde o inicio das clases pautas regulares de traballo que permitan o seu seguimento continuado e un aproveitamento efectivo.
- Utilización da bibliografía de apoio en función das necesidades.
En caso de fraude académica tal como se define no artigo 42 da Lei de Convivencia da USC de marzo de 2023 aplicaranse as sancións previstas no artigo 11 de producirse plaxio en traballos académicos ou exames ou ben emprego non consentido de ferramentas de Intelixencia Artificial
M. Luisa Julia Pazos Pazos
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia de América
- Teléfono
- 881812671
- Correo electrónico
- mluisajulia.pazos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
María Pilar Cagiao Vila
Coordinador/a- Departamento
- Historia
- Área
- Historia de América
- Teléfono
- 881812503
- Correo electrónico
- mpilar.cagiao [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Xaquin Bermello Corominas
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia de América
- Correo electrónico
- xaquin.bermello.corominas [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 17:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08 |
| Mércores | |||
| 15:00-17:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08 |
| Xoves | |||
| 17:00-19:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 11 |
| Venres | |||
| 17:00-19:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 11 |
| 02.06.2025 15:30-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 10 |
| 02.06.2025 15:30-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 11 |
| 07.07.2025 15:30-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 10 |