Radioloxía básica

Coñecer os fundamentos dos axentes físicos que se utilizan en Radioloxía.

Coñecer a estrutura e funcións do corpo humano desde o punto de vista anatomo-funcional.

Coñecer os fundamentos das imaxes patolóxicas elementais cos diferentes métodos de diagnóstico pola imaxe.

Incidir na Radioloxía e na Dosimetría das diferentes exploracións Ionizantes, de tal maneira que o control das exploracións e o seu impacto en determinadas poboacións de pacientes permitan un uso máis racional das mesmas.

Expoñer cales son as principais exploracións e o seu interese clínico.

Mostrar cal é o papel da Enfermería no traballo diario no ámbito da Radioloxía e a Medicina Física.

CLASES EXPOSITIVAS

Modulo I: Protección Radiolóxica
Tema 1. Magnitudes e Unidades Radiolóxicas
Tema 2. Magnitudes e Unidades Radiolóxicas: exemplos prácticos
Tema 3. Criterios Xerais da Protección Radiolóxica
Tema 4. Protección Radiolóxica Operacional I
Tema 5. Protección Radiolóxica Operacional II
Tema 6. Riscos das Radiacións Ionizantes no embarazo e a lactación

Módulo II: Efectos das radiacións ionizantes
Tema 7. Bases físicas das radiacións ionizantes: átomo, tipos de radiación e fontes de radiación.
Tema 8. Bases biolóxicas das radiacións ionizantes: etapas da acción biolóxica, radicais libres, efectos sobre ADN e reparación.
Tema 9. Radiosensibilidade: susceptibilidade, resposta inflamatoria, stress oxidativo

Módulo III: Medicina Nuclear
Tema 10: Introdución á imaxe molecular: novo concepto de imaxe molecular, fusión de información funcional e anatómica, aplicacións clínicas.
Tema 11: Imaxe molecular en oncoloxía: bases biolóxicas, aplicacións clínicas e seguimento de terapias oncolóxicas
Tema 12: Imaxe molecular en neuroloxía: bases biolóxicas, aplicacións clínicas e diagnóstico precoz de enfermidades neurodexenerativas
Tema 13. Ganglio sentinela e cirurxía radioguiada: bases biolóxicas, procedemento e manexo do paciente.
Tema 14: Terapias metabólicas: bases físicas e biolóxicas, tipos de terapias e indicacións

Módulo IV: Radioloxía
Tema 15: Raios X: historia, tubos de raios X, bases físicas da imaxe, radiografía, TAC, contrastes radiolóxicos e aplicacións clínicas
Tema 16: Imaxe por Resonancia Magnética: bases físicas, principio de resonancia magnética nuclear, imáns superconductores, equipamento e aplicacións clínicas
Tema 17. Imaxe por Ultrasóns: bases físicas, ondas sonoras, efecto piezo-eléctrico, equipamento e aplicacións clínicas

Módulo V: Radioterapia
Tema 18: Radioterapia: bases físicas, equipamento, planificación de tratamentos, indicacións clínicas, efectos secundarios e coidados do paciente.

CLASES INTERACTIVAS
Debate e discusión contorna ao papel do persoal de enfermería nos servizos de Radioloxía, Medicina Nuclear e Radioterapia. A planificación das clases interactivas consistirá na preparación, documentación e elaboración de traballos de revisión contorna a temas de interese para o persoal de enfermería no ámbito da materia, estruturados nos módulos docentes que se imparten as clases expositivas:

Módulo I e II
• Protección radiolóxica do persoal de enfermería
• Protección radiolóxica do paciente
• Caso particular do embarazo e exposición do feto
• Papel da enfermería na medida de radiación ionizante e medidas de prevención

Módulo III e IV: Medicina Nuclear e Radioloxía
• Administración de radiofármacos PET e SPECT
• Administración de radioisótopos en terapias metabólicas
• Administración de contrastes radiolóxicos
• Papel da enfermería en radioloxía intervencionista

Módulo V: Radioterapia
• Coidados de enfermería no paciente a tratamento de radioterapia

Radiología básica. Aspectos fundamentales. Herring W. Edit. Elsevier, Barcelona, 2016. ISBN 978-8490229996
Radiología Esencial. Del Cura JL, Pedraza S, Gayete A. Edit. Panamericana. Madrid, 2010. ISBN 978-8479035747
Felson principios de radiología torácica: un texto programado. Goodman LR, Felson B. Edit. McGraw-Hill Interamericana. 2009 ISBN: 978-8448170868
Manual de exploraciones en Medicina Nuclear para enfermera. Ángel Benedit. Hospital Universitario Reina Sofía, Córdoba- CO-598/99
Guía de cuidados a pacientes en oncología radioterápica. Manuela Luengo y Francisco Valcárcel. D.L. B - 40688 – 2007.
Imagen Radiológica: principios físicos e instrumentación. Cabrero Fraile FJ. Edit. Masson. Barcelona, 2004. ISBN 978-8445814505
Gil Gayarre: Manual de Radiología clínica (2ª ed.). Delgado Macías MT, Martínez Morillo M, Otón Sánchez C. Edit. Elsevier. Barcelona, 2001. ISBN: 978-8481745351.
Los Requisitos en Radiología: medicina nuclear. Fundamentos. Ziessman HA. Edit. Elsevier. Barcelona, 2007. ISB: 978-8480862240
Oncología radioterápica: principios, métodos, gestión y práctica clínica / editor coordinador. Calvo Manuel FA. Edit. Aran. Madrid, 2010
ISBN: 978-8492977055Cabrero Fraile Fj. Imagen radiológica. Principios físicos e instrumentación. Masson. Barcelona 2004. Gil Gallarre M, Martínez Morillo M, Oton C; Manual de Radiología Clínica. Harcourt. Madrid 2002.
Fleckenstein P, Tramum-Jensen J; Bases anatómicas del diagnóstico por imagen. Harcourt . Madrid 2002. Pedrosa CS, Casanova R; Diagnostico por Imagen. 2ª Ed. McGraw - Hill. Madrid 1997.


Así mesmo, daráselles aos estudantes separatas de traballos recentes relacionados coa materia.

COMPETENCIAS ESPECIFICAS DA MATERIA:
- Coñecer a evolución histórica da Radioloxía diagnóstica, Radioterapia e Medicina nuclear, así como a organización dos diferentes servizos clínicos.
- Coñecer os aspectos básicos da Radiobioloxía.
- Coñecer os aspectos básicos da Radioprotección.
- Recoñecer os diversos tipos de imaxe e coñecer os aspectos físicos en que se basean, funcionamento dos equipos e protocolos de adquisición de imaxes.
- Coñecer a preparación que necesita un paciente para someterse ás diferentes exploracións radiolóxicas.
- Coñecer a preparación dun paciente para someterse ás diferentes técnicas terapéuticas e os coidados necesarios tras a súa realización.
- Coñecer o papel integral do persoal de enfermería na xestión do paciente dentro dos diferentes servizos

RESULTADOS QUE DEBE DE ADQUIRIR O ALUMNO
- Coñece a natureza e acción das radiacións ionizantes.
- Identifica, diferenza e discierne cada un dos elementos das diferentes estruturas do corpo humano observables en documentos de diagnostico por imaxe.
- Analiza se existen ou non alteracións da forma, estrutura ou relacións dos devanditos elementos que fagan pensar na existencia de patoloxía.
- Comprende os métodos terapéuticos da radioloxía e a terapéutica.
- Identifica os riscos e forma de previlos

A docencia expositiva e interactiva (incluídas as prácticas) será presencial. Con todo, e con carácter excepcional, co fin de facilitar a compatibilidade coas actividades docentes e a mellora gradual das competencias dixitais do profesorado e do alumnado, a docencia presencial poderá combinarse coa docencia virtual ata un máximo do 10% das horas totais das materia.


Docencia expositiva:
O desenvolvemento da materia contén a exposición na aula para transmitir conceptos elementais dos temas dunha forma organizada e nunha secuencia lóxica, para que logo o estudante poida proceder ao estudo dos mesmos baseándose nas notas e apuntamentos tomados en clase e na consulta dos libros de texto suxeridos na bibliografía.

Docencia interactiva:
Realizaranse seminarios, talleres visualización de vídeos ou desenvolvemento de debates, talles de documentación bibliográfica, elaboración e exposición de traballos de revisión, que mediante o traballo conxunto do profesor e un grupo reducido de alumnos estuda intensamente un tema en sesións planificadas, recorrendo para iso a fontes orixinais e autorizadas de información.

Titorías grupais:
Utilizaranse como espazo de comunicación, para que os estudantes poidan revisar, discutir temas de interese, inquietudes e preocupacións.

AVALIACIÓN CONTINUA:
A avaliación continua da materia realizarase segundo os criterios seguintes:
Avaliación de coñecementos (representará o 70% da cualificación final), esta valoración realizarase mediante proba escrita tipo test sobre os contidos das clases expositivas.

Avaliación de actitudes e habilidades (representará o 30% da cualificación final) efectuarase mediante a realización e exposición de traballos individuais de revisión sobre temas de interese para o persoal de enfermería relacionados coa materia impartida.
Avaliación de actitudes realizarase mediante a atención e participación en clases expositivas e interactivas.

Para superar a materia o alumno deberá obter, como mínimo, unha cualificación de 5 na proba de coñecemento escrita.
Os estudantes que obtivesen esta cualificación mínima poderán incorporar á cualificación final o resto das porcentaxes expostas anteriormente.

Superarán a materia aqueles estudantes que, unha vez cumpridos os criterios mínimos, obteñan unha cualificación igual ou superior a 5, no sumatorio de todos os criterios de avaliación.

A asistencia a clases é obrigatoria para todos os estudantes.

- Estudo individual: 27 horas.
- Lectura e actividades recomendadas: 24 horas.
- Traballo persoal para realización de traballos: 19 horas
- Total de horas de traballo persoal do estudante: 70 horas

Asistencia e participación activa nas clases expositivas e interactivas, conxuntamente co estudo diario dos contidos.