Créditos ECTS Créditos ECTS: 4
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 61.7 Horas de Titorías: 0.3 Clase Expositiva: 34 Clase Interactiva: 4 Total: 100
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas, Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Cirurxía, Medicina
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Coñecer a etioloxía, patoxenia, epidemioloxía, manifestacións clínicas, semioloxía, diagnóstico, prognóstico e tratamento médico e cirúrxico das enfermidades do aparato respiratorio.
Coñecer as indicacións técnica, interpretación, complicacións e limitacións das probas diagnósticas máis frecuentes na patoloxía do aparato respiratorio.
Coñecer a indicación, técnica, resultados, e complicacións das intervencións cirúrxicas máis habituais no diagnóstico e tratamento da patoloxía do aparato respiratorio e do mediastino.
Coñecer as medidas preventivas máis importantes aplicadas no campo das enfermidades respiratorias.
Temario das clases expositivas
M: Área de Medicina
Q: Área de Cirurxía
1.- Insuficiencia respiratoria (I): Concepto e Tipos. Etiopatogenia. Fisiopatología Clínica. M
2.- Insuficiencia respiratoria (II): Diagnóstico. Prognóstico, evolución e tratamento. M
3.- Síndrome do Distress Respiratorio Agudo.- Desordes da ventilación : Síndromes de hipoventilación. Hiperventilación e as súas síndromes. M
4.- Síndrome de Apnea Obstructiva do Soño. M
5.- Anatomía cirúrxica e vías de acceso ao tórax. Procedementos en cirurxía torácica. Q
6.- Malformacións broncopulmonares. Q
7.- Bronquite Crónica Simple: Concepto.- Enfermidade Pulmonar Obstructiva Crónica (I): Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. M
8.- Enfermidade Pulmonar Obstructiva Crónica (II): Fisiopatología. Clínica. Diagnóstico. Prognóstico. Tratamento. M
9.- Neumotórax. Q
10. Patoloxía da traquea. Q
11.- Transplante de órganos torácicos. Q
12.- Asma bronquial (I): Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. Fisiopatología. Clínica. Diagnóstico. Prognóstico. Tratamento M
13.- Infeccións Agudas de Vías Respiratorias Superiores: Concepto. Epidemiología Xeral. Etiopatogenia. Diagnóstico Xeral. Bronquite Aguda. M
14.- Pneumonía Adquirida na Comunidade (I): Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Fisiopatología. Clínica. M
15.- Pneumonía Adquirida na Comunidade (II): Diagnóstico. Prognóstico. Tratamento. M
16.- Pneumonía Nosocomial e no paciente inmunodeprimido. M
17.- Síndrome Respiratoria Agudo Severo. Epidemiología, Etiopatogenia, Clínica, Diagnóstico, P1 onóstico. M
18 .- Bronquiectasias. Fibrose quística. M
19.- Patoloxía infecciosa pulmonar de interese cirúrxico. Q
20.- Tuberculose Pulmonar (I): Concepto e Tipos. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. M
21.- Tuberculose Pulmonar (II): Clínica. Diagnóstico. Profilaxe. Tratamento. M
22.- Neumopatías Intersticiales difusas (I): Concepto e Clasificación. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. Fisiopatología. M
23.- Neumopatías Intersticiales difusas (II): Neumopatías intersticiales idiopáticas. Sarcoidosis. M
24.- Neumopatías intersticiales difusas (III): Enfermidades do colágeno. Neumonitis por hipersensibilidad. Fármacos. Linfangioleiomiomatosis. Histiocitosis X. Proteinosis alveolar. Microlitiasis alveolar. Eosinofilias pulmonares. Neumoconiosis. M
25.- Tromboembolismo Pulmonar. ( ETV). M
26.- Tumores Broncopulmonares: Tipos.- Carcinoma Broncopulmonar Primario: Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. M
27.- Carcinoma Broncopulmonar Primario: Clínica. Síndromes Paraneoplásicos. Diagnóstico. Estadiaje. Prognóstico. Tratamento. M
28.- Cirurxía dos tumores broncopulmonares malignos. Q
29.- Cirurxía dos tumores pulmonares benignos. Tumores neuroendocrinos. Q
30.- Patoloxía Médica da Pleura. M
31.- Patoloxía cirúrxica da pleura. Empiema. Tumores pleurales. Q
32.- Enfermidade bullosa. Aspectos cirúrxicos do enfisema. Q
33.- Patoloxía da parede torácica. Q
34.- Patoloxía do mediastino. Quilotórax. Hiperhidrosis. Obstrución da vea cava. Q
Temario das clases interactivas (seminarios)
1.- Osixenoterapia e ventilación asistida. M
2.- Probas funcionais respiratorias. M
2.- Métodos diagnósticos, avaliación preoperatoria, manexo intraoperatorio e coidados postoperatorios Q
4.- Traumatismos torácicos e corpos estraños intrabronquiales Q
-Diagnóstico de las enfermedades del tórax. Fraser, Paré, Paré, Fraser, Genereux. 4-volume set. Editorial Médica Panamericana.
-Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders, 5ed.
-Thompson BT, Rachel C. Chambers RC, Kathleen D. Liu KD, et al. Acute Respiratory Distress Syndrome. N Engl J Med 2017;377:562-72.
-Lloberes P, Durán-Cantolla J, Martínez-García MA, et al. Diagnóstico y tratamiento del síndrome de apneas-hipopneas del sueño. Arch Bronconeumol. 2011;47(3):143–156.
-Guía de Practica Clínica para el Diagnóstico y Tratamiento de Pacientes con Enfermedad Pulmonar Obstructiva Cronica (EPOC) – Guia Espanola de la EPOC (GesEPOC). Version 2017. Arch Bronconeumol. 2017;53(Supl 1):2-64.
-Asma. Guías GEMA 5.0
-Neumonía adquirida en la comunidad. Nueva normativa de la Sociedad Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR). Arch Bronconeumol 2010; 46(10):543-58
-Fine MJ, et al. A prediction rule to identify low-risk patients with community-acquired pneumonia. N Eng J Med 1997; 336:243-50.
-Lim WS, et al. Pneumonia Guidelines Committee of the BTS Standars of Care Committee. BTS guidelines for the management of community acquired pneumonia in adults: update 009. Thorax 2009; 64(Suppl 3):iii1-iii55.
-Menéndez R, Cilloniz C, España PP, et al. Neumonía adquirida en la comunidad. Normativa de la Sociedad Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR). Actualización 2020. Arch Bronconeumol 2020;56(S1):1–10.
-Torres A, Barberán J, Ceccato A, et al. Neumonía intrahospitalaria. Normativa de la Sociedad Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR). Actualización 2020. Arch Bronconeumol. 2020;56(S1):11–19.
-Wiersinga J, Rhodes A, Cheng AC, et al. Pathophysiology, Transmission, Diagnosis, and Treatment of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) A Review W. JAMA. doi:10.1001/jama.2020.12839.
-Raghu G, Remy-Jardin M, Myers JL et al. Diagnosis of Idiopathic Pulmonary Fibrosis. An Official ATS/ERS/JRS/ALAT Clinical Practice Guideline. Am J Respir Crit Care Med 2018;198:e44-e68.
-Uresandi F, Monreal M, García-Bragado F, et al. Consenso nacional sobre el diagnóstico, estratificación de riesgo y tratamiento de los pacientes con tromboembolia pulmonar. Arch Bronconeumol 2013;49(12):534-47
-Konstantinides SV, Meyer G, Becattini C, et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonaryembolism developed in collaboration with the European Respiratory Society (ERS). Eur Heart J 2020;41:543-603.
-Sánchez de Cosa J, Hernández Hernández J, Jiménez López MF, et al. Normativa SEPAR sobre estadificación del cáncer de pulmón. Arch Bronconeumol. 2011;47(9):454–465.
- Villena-Garrido V, et al. Normativa sobre el diagnóstico y tratamiento del derrame pleural. Actualización. Arch Bronconeumol 2014;50:235–49.
- Townsed, C. M., Sabiston. Tratado de Cirugía, Ed. Mc Graw Hill.
- Durán Sacristán, H., Compendio de Cirugía, Ed Mc Graw Hill Interamericana.
- Schwartz, S., Principios de Cirugía, Ed Mc Graw Hill Interamericana.
- Tamames Escobar S, Martínez Ramos, C. CIRUGÍA .Aparato Respiratorio. Ed. Médica Panamericana
- Material didáctico proporcionado por el equipo docente
Facer unha historia clínica orientada á patología respiratoria. Coñecer na exploración física a anormalidad auscultatoria e o seu significado, e outros signos crave no diagnóstico da patología respiratoria.
Comprender e recoñecer os axentes causantes, factores de risco e mecanismos patogenéticos no desenvolvemento das enfermidades do aparello respiratorio.
Saber orientar a estratexia diagnóstica e diagnóstico diferencial dos principais síntomas en patología respiratoria: tos, disnea, dor torácica, hemoptisis.
Saber indicar e interpretar as probas diagnósticas máis frecuentes na patología respiratoria: gasometría arterial, probas de función respiratoria, analítica do líquido pleural, radiografía de tórax, tomografía computerizada, gammagrafía de ventilación-perfusión.
Saber recoñecer e establecer un plan de diagnóstico e tratamento na patología respiratoria aguda: infeccións respiratorias, insuficiencia respiratoria aguda, exacerbaciones de asma e EPOC, traumatismos torácicos, neumotórax e tromboembolismo pulmonar.
Saber orientar a estratexia diagnóstico e o diagnóstico diferencial da patología da pleura.
Saber recoñecer e establecer un plan de diagnóstico e tratamento nos procesos neoplásicos broncopulmonares.
Saber establecer o diagnóstico e indicar o plan de tratamento nas patologías respiratorias crónicas: EPOC, asma, infeccións crónicas e insuficiencia respiratoria crónica.
Saber recoñecer e establecer un plan de diagnóstico, diagnóstico diferencial e tratamento da patología do mediastino.
Presencial
Docencia expositiva (34 horas): nas sesións de docencia expositiva, o profesorado explicará os aspectos teórico-prácticos principais dos contidos apoiándose en presentacións multimedia. De cada un dos temas indicarase un documento que conteña en maior detalle os coñecementos do tema que é necesario coñecer. Devandito documento poderá ser un capítulo dos libros arriba mencionados ou outros, ou ben outro documento de fácil acceso e do nivel adecuado para un alumno de terceiro curso do Grao en Medicina.
Docencia interactiva (4 horas): As sesións de docencia interactiva terán formato de seminario no que grupos reducidos de alumnos debaterán tutelados polo profesor sobre os temas propostos ou casos clínicos representativos co fin de completar a mensaxe sobre os aspectos teóricos explicados nas clases expositivas.
A docencia presencial poderá combinarse coa docencia en remoto virtual ata un máximo do 10% das horas totais presenciais da materia.
Titorías (15 min aproximado): Estarán destinadas a solucionar dúbidas dos alumnos e asesorarlles no estudo da materia. As titorías serán fundamentalmente de carácter presencial, aínda que, poderanse levar a cabo por vía telemática
Avaliación (exame final): 2.5 horas
Non presencial (traballo persoal do alumno)
Estudo persoal dos libros e documentos recomendados, elaboración das tarefas encomendadas polos profesores e preparación dos seminarios e do exame (62 horas).
Primeira convocatoria (primeira e segunda oportunidade)
A cualificación de cada alumno levará a cabo mediante valoración continua e realización dun exame final:
a) A valoración continua terá un valor ponderado como máximo do 10% da nota final. Valorarase a asistencia e a participación nas clases expositivas e interactivas. Tamén é posible a realización de controis parciais non liberatorios sobre contidos explicados nas clases expositivas e interactivas así como a elaboración de tarefas encargadas polos profesores: comentario crítico de artigos científicos, análises de casos clínicos etc.
b) A proba final: Terá carácter presencial e un valor ponderado como mínimo do 90 % sobre a nota final. Consistirá nun exame escrito composto por 100 preguntas de tipo elección múltiple. Cada pregunta contestada correctamente terá un valor ponderado de 1 punto. As preguntas en branco non restarán, mentres que as preguntas contestadas dobre ou erróneas restarán 0,33 puntos.
Para superar a materia requírese alcanzar unha nota de 5 sobre 10. No caso de que o alumno non realice a proba final a cualificación do mesmo será Non Presentado.
Seguintes convocatorias
Nas demais convocatorias levará a cabo unha proba final única cun valor ponderado do 100%.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
Esta materia ten un peso total de 4 créditos ECTS (100 horas de traballo total do alumno) distribuídas entre docencia presencial e non presencial.
A docencia presencial é de 38 horas repartidas en clases expositivas, clases interactivas (seminarios), exames e titorías do seguinte modo:
Docencia presencial (38 horas)
Clases expositivas: 34 horas
Clases interactivas: 4 horas
Exame final: 2.5 horas
Titorías (voluntarias): 15 minutos aproximadamente mediante cita previa, concertada directamente durante as clases ou por e-mail.
Docencia non presencial (62 horas)
A docencia non presencial inclúe o estudo persoal do alumno para revisión dos conceptos e consulta da bibliografía, preparación das clases interactivas e do exame.
Estudo persoal do alumno: 62 horas.
A asistencia ás clases expositivas e interactivas é fundamental para o seguimiento e superación da materia. O estudo dos documentos recomendados para cada tema tamén se considera imprescindible para superar a materia. Así mesmo os alumnos deberán seguir as indicacións do profesorado e estudar diariamente os conceptos tratados nas clases.
Luis Guillermo Valdes Cuadrado
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- luisguillermo.valdes [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Angel Luis Fernández González
Coordinador/a- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- angelluis.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Jose Maria Garcia Prim
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- josemaria.prim [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Jose Eduardo Rivo Vazquez
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- joseeduardo.rivo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Mª Del Carmen Vidal Pan
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- mdelcarmen.vidal [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Miguel Angel Cañizares Carretero
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- miguela.canizares [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Francisco Javier González Barcala
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- franciscojavier.gonzalez.barcala [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| Mércores | |||
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| Xoves | |||
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| Venres | |||
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| 27.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 3 |
| 27.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 27.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 27.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 6 |
| 27.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 27.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |
| 08.07.2025 16:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 08.07.2025 16:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 08.07.2025 16:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 08.07.2025 16:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |