Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Teoría e Historia da Educación
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1. Estudar a evolución do concepto de familia, para comprender as súas transformacións e a aparición de novas estruturas familiares na sociedade actual.
2. Coñecer as funcións da familia como axente educador e os estilos educativos familiares.
3. Estudar as relacións da unidade familiar coa escola e a comunidade.
4. Analizar os programas, servizos e recursos de intervención socio-educativa familiar que se desenvolven no contexto local, autonómico e nacional.
5. Coñecer o papel da educadora e educador social, como axente mediador no desenvolvemento das relacións entre familia, escola e comunidade e nos procesos de desenvolvemento comunitario.
1. Concepcións e perfiles educativos das familias, as escolas e as comunidades na sociedade contemporánea
2. A familia como axente educador: concepto, estrutura, obxectivos e funcións
3. A institución escolar como comunidade educativa: concepto, estrutura, obxectivos e funcións
4. As comunidades locais como contexto socioeducativo: concepto, estrutura, obxectivos e funcións
5. As relacións familia, escola e comunidade: o papel mediador da educación social
6. Programas, servizos e recursos para a educación familiar e comunitaria
7. A educación social en contextos e programas de educación escolar
8. O educador/a social nas institucións escolares e nos procesos de desenvolvemento comunitario
BÁSICA
Santos Rego, M. A. (Ed.). (2015). La fuerza de la familia en la educación. Síntesis.
Musitu, G., e Cava M. J. (2001). La familia y la educación. Octaedro.
Rodrigo, M. J. e Palacios, J. (Coords.). (2000). Familia y desarrollo humano. Alianza.
COMPLEMENTARIA
Aguilar Ramos, M. C. (2002). Educación familiar: una propuesta disciplinar y curricular. Aljibe.
Arruabarrena, M. I., e Paúl, J. (1997). Maltrato a los niños en la familia. Pirámide.
Bernal, A., Rivas, S., e Urpí, C. (2012). Educación familiar. Pirámide.
Bolívar, A. (2006). Familia y escuela: dos mundos llamados a trabajar en común. Revista de Educación, 339, 119-146.
Cánovas, P., e Sahuquillo, M. P. (2013). La protección del menor en las familias. Edetania: estudios y propuestas socio-educativas, 44, 93-110.
Carmona-Santiago, J., García-Ruiz, M., Máiquez, Mª L., e Rodrigo, M. J. (2021). Colaboración entre familia y escuela y su relación con las competencias sociales y académicas del alumnado de etnia gitana de Canarias. Revista de Educación, 394 (Octubre-Diciembre), 393-408. DOI: 10.4438/1988-592X-RE-2021-394-512
Cea D'ancona, M. A. (2007). La deriva del cambio familiar. Hacia formas de convivencia más abiertas y democráticas. CIS.
Dolto, F. (1999). La educación en el núcleo de la familia. Paidós.
Dowling, E. e Osborne, E. (1996). Familia y escuela. Una aproximación conjunta y sistémica a los problemas familiares. Paidós.
Egido, I. e Bertran, M. (2017). Prácticas de colaboración familia-escuela en centros de éxito de entornos desfavorecidos. Pedagogía Social. Revista Interuniversitaria, 29, 97-110. DOI: 10. SE7179/PSRI_2017.29.07
Fernández, J., e Fuertes, J. (2007). El acogimiento residencial en la protección a la infancia. Madrid: Pirámide
Gracia Fuster, E., e Musitu, G. (2000). Psicología social de la familia. Paidós.
Lorenzo Moledo, M., Godás, A., Priegue, D., e Santos Rego, M. A. (2010). Familias inmigrantes en Galicia. La dimensión socioeducativa de la integración. Ministerio de Educación.
Musitu, G., Román, J. M., e Gutiérrez, M. (1996). Educación familiar y socialización de los hijos. Idea Books.
Orte-Sociais, C., e Amer-Fernández, J. (2014). Las adaptaciones culturales del Strengthening Families Program en Europa. Un ejemplo de programa de educación familiar basado en evidencia. Estudios sobre Educación, 26, 175-195.
Pérez Díaz, V. (2001). La familia española ante la educación de sus hijos. Fundación La Caixa.
Rodrigo, M. J. (coord.) (2015). Manual práctico de parentalidad positiva. Sintesis
Rodrigo, M. J., Maíquez, M. L., Martín, J. C., e Byrrne, S. (2008). Preservación familiar. Un enfoque positivo para la intervención con familias. Pirámide.
Santos Rego, M. A., Lorenzo Moledo, M., y Míguez Salina, G. (2022). Fondos de Conocimiento familiar e intervención educativa: Comprender las circunstancias sociohistóricas de los estudiantes. Narcea.
PÁXINAS WEB
https://www.educacionyfp.gob.es/mc/cee/actuaciones/junta-de-participaci…
https://www.educacionyfp.gob.es/dam/jcr:e30d7429-ebb9-4830-bdd2-09816fb…
http://www.proyectoscprgijon.es/erasmus/SOFT%20-%20Gu%C3%ADa%20de%20bue…
https://www.berrigasteiz.com/site_argitalpenak/docs/120_diversidad/1202…
Básicas e Xerais
CB1 - Que o alumnado acredite ter e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e que adoita atoparse nun nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos desde á vangarda da súa área de estudo.
CG3 - Aplicar os coñecementos teóricos e metodolóxicos necesarios para a planificación e avaliación das súas intervención educativas, tendo en conta as circunstancias, necesidades, problemas e expectativas nas que se insire, en relación coas materias coas que traballa e as dinámicas sociais nas que participan.
CG4 - Promover e desenvolver accións educativas e/ou socioeducativas en diferentes contextos institucionais e comunitarios, no traballo directo con persoas e colectivos, así como no asesoramento, mediación, xestión, organización, coordinación, acompañamento e avaliación das iniciativas nas que interveñen
CG6 - Ser capaz de tomar decisións sobre a mellora da súa formación e exercicio profesional, con pleno respecto aos principios éticos aos que se refire a Educación Social, tendo como apoio os valores cívicos e os dereitos humanos.
Transversais
CT5 - Manter unha actitude permanente de formación e actualización respecto do seu desempeño profesional, así como das realidades afectadas pola súa práctica
Específicas
CE2.6 - Valorar e axustar o seu exercicio profesional ás esixencias e compromisos éticos da Educación Social
A docencia estruturarase de xeito que se propicie a participación activa do alumnado nos contidos da materia. Para elo, introducirase ao alumnado nos distintos temas a partir, fundamentalmente, da exposición das profesoras e do traballo en grupo, onde o alumnado pasa a ter un papel fundamental na dinámica de ensino-aprendizaxe, analizando e discutindo diferentes aspectos da materia.
De forma máis concreta, as actividades de ensino-aprendizaxe propostas nesta materia son:
- Exposición, aclaración e discusión do programa da materia.
- Introdución e exposición das profesoras sobre os distintos temas.
- Traballo en grupos con materiais que serán entregados previamente (prácticas de aula).
- Recensión individual do libro Santos Rego, M.A. (Ed.) (2015). El poder de la familia en la educación. Síntesis.
Na materia prevese o desenvolvemento de, cando menos, unha práctica de campo compartida con outras do curso (visita, encontros con profesionais, celebración de conmemoracións...).
O alumnado con exención de docencia debe informar ás profesoras nun prazo de 15 días dende o comezo das clases para deseñar o plan de traballo.
O Campus Virtual da USC empregarase para informar e achegar determinados materiais de estudo e traballo. Tamén se prevé a súa utilización para a realización de actividades que favorezan a discusión e análise dos contidos da materia.
As citas e referencias bibliográficas que sexan empregadas para a realización da actividades da materia deben seguir as normas APA- Publication Manual of the American Psychological Association (7ª ed.) (APA, 2019). Ligazón para a consulta: https://apastyle.apa.org/style-grammar-guidelines/references/examples
A avaliación recollerá todas as dimensións do proceso de ensino-aprendizaxe de forma conxunta:
- Realización dunha proba obxectiva ao remate do cuadrimestre.
- Valoración da recensión individual.
- Valoración dos traballos recollidos nas sesións de clase.
Para superar a materia é preciso ter acadada unha puntuación mínima en todas as dimensións avaliadas, así como ter entregadas as prácticas de aula que son todas obrigatorias.
Os traballos individuais ou grupais deberán ser orixinais. Calquera traballo copiado suporá o suspenso da materia na correspondente convocatoria. Para efectos avaliativos un mesmo traballo non pode ser utilizado para varias materias, salvo que se programasen de forma coordinada.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos/as estudantes e de revisión de cualificacións.
A non asistencia impedirá a superación da materia tanto na oportunidade ordinaria do cuadrimestre, como na oportunidade da recuperación.
Considerando a Instrución 1/2017, da Secretaría Xeral da USC, e o Acordo da Xunta de facultade do 22 de abril de 2016, o alumnado que teña concedida exención de docencia, ou dispensa, será avaliado nas mesmas condicións que o alumnado asistente. Ademais, deberá realizar un traballo monográfico previamente acordado coas profesoras da materia.
Actividades expositivas:24h
Prácticas de aula-seminario: 24h
Traballo individual (estudo e prácticas): 96h
Titorías individuais e grupais: 4h
Avaliación: 2h
a) Asistencia ás clases.
b) Realizar as lecturas previas dos materiais cando o indica a profesora.
c) Ler os apuntamentos cada día e expor as dúbidas á profesora sen demora, nas clases ou nas titorías.
d) Desenvolver unha actitude reflexiva ao redor da materia, e construír os piares dun corpo de coñecementos sobre o campo socioeducativo.
e) Coidar a exposición, redacción e claridade de contidos nas probas escritas, nas actividades e nos exercicios en grupo.
RESPONSABILIDADE MEDIOAMBIENTAL
Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
Se o/a docente da materia solicita a entrega en papel, debe cumprir os seguintes requisitos:
- Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encanutillados.
- Imprimir a dúas caras en calidade "aforro de tinta".
- Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
ASISTENCIA A CLASE
O Consello de Goberno de 25 de marzo de 2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nas ensinanzas adaptadas ao EEES (https://cutt.ly/Vb9VQQP). Na mesma expóñense os beneficios da asistencia á clase, entre eles facilita unha “mellor comprensión da materia, a adquisición de competencias en grupos e individuais, a aprendizaxe continua, a interacción directa con outros alumnos e alumnas ou a posibilidade dunha metodoloxía docente-discente máis participativa”. Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria.
CORREOS ELECTRÓNICOS
En todo o proceso de comunicación mediante correo electrónico profesoras-alumnado, empregarase exclusivamente o enderezo da USC (@rai.usc.es). O alumnado debe establecer as medidas que lle permitan ter un seguimento actualizado deste medio de comunicación.
EMPREGO DAS FERRAMENTAS TECNOLÓXICAS INSTITUCIONAIS
Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
PROCESO DE ENSINO-APRENDIZAXE
O ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
USO DO MÓBIL
Queda restrinxido o uso de teléfono móbil na aula (presencial ou telemática) ao seu emprego como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polas/os docentes, responsabilizándose ao alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo, en cumprimento da normativa de protección de datos (https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos).
NORMATIVA APA
Na realización das prácticas e traballos seguiranse as normas APA -Publication Manual of the American Psychological Association (APA). 7ª ed. que se poden consultar no seguinte enlace: http://www.apastyle.org
Unha guía resumida en castelán pódese atopar na seguinte dirección: https://cutt.ly/Vb9BN8E
PERSPECTIVA DE XÉNERO
En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace: https://cutt.ly/wb9NEzs
PROTECCIÓN DE DATOS
Lémbrase a obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos
Maria Del Mar Lorenzo Moledo
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813758
- Correo electrónico
- mdelmar.lorenzo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Diana Priegue Caamaño
Coordinador/a- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813906
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Tania Ramos Garcia
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Correo electrónico
- taniaramos.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 12:00-13:30 | Grupo /CLIS_01 | Galego | AULA 10-11 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 02.06.2025 09:30-11:30 | Grupo /CLE_01 | AULA 15 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 10.07.2025 09:30-11:30 | Grupo /CLE_01 | AULA 15 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |