Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.2 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.45
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Teoría e Historia da Educación
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1. Estudar a evolución do concepto de familia, para comprender as súas transformacións e a aparición de novas estruturas familiares na sociedade.
2. Coñecer as funcións da familia como axente educador e os estilos educativos familiares.
3. Estudar as relacións da unidade familiar coa escola e a comunidade.
4. Analizar os programas, servizos e recursos de intervención socio-educativa familiar que se desenvolven no contexto local, autonómico e nacional.
5. Analizar o rol do pedagogo/a nos servizos e programas de educación familiar.
- A familia: concepto, evolución e estruturas.
- A pedagoxía familiar: concepto e antecedentes.
- Marco lexislativo da familia en España e en Galicia.
- Os procesos educativos na familia: unha perspectiva ecolóxica.
- A relación familia e escola.
- Análise socio-educativa das situacións de risco na familia e dos problemas intrafamiliares.
- Familia, educación e fluxos migratorios.
- Programas, servizos e recursos para a educación familiar.
Bibliografía Básica
Lorenzo Moledo, M., Godás, A., Priegue, D. e Santos Rego, M.A. (2010). Familias inmigrantes en Galicia. La dimensión socioeducativa de la integración. Ministerio de Educación. https://redined.educacion.gob.es/xmlui/bitstream/handle/11162/65098/008…
Musitu, G. e Cava M. J. (2001). La familia y la educación. Octaedro.
Preservación familiar
Rodrigo, M.J., Máiquez Chaves, M.L., Martín Quintana, J.C. e Byrne, S. (2008). Preservación familiar. Un enfoque positivo para la intervención con familias. Pirámide.
Rodrigo, M.J. (coord.) (2015). Manual práctico de parentalidad positiva. Síntesis
Santos Rego, M. A. (2015). El poder de la familia en la educación. Síntesis.
Santos Rego, M. A., Lorenzo Moledo, M., y Míguez Salina, G. (2022). Fondos de Conocimiento familiar e intervención educativa: Comprender las circunstancias sociohistóricas de los estudiantes. Narcea.
Bibliografía Complementaria
Aguilar Ramos, M. C. (2002). Educación familiar: una propuesta disciplinar y curricular. Aljibe.
Alberdi, I. (1999). La nueva familia española. Santillana.
Aroca Montolío, C., Lorenzo Moledo, M., e Miró Pérez, C. (2014). La violencia filio-parental un análisis de sus claves. Anales de Psicología, 30(1), 157-170.
Arruabarrena, M. I. e De Paúl, J. (1997). Maltrato a los niños en la familia. Pirámide.
Bernal, A., Rivas, S. e Urpí, C. (2012). Educación familiar. Pirámide.
Boutin, G. e Durning, P. (1997). Intervenciones socioeducativas en el medio familiar. Narcea.
Calvete, E. e Pereira, R. (2019). La violencia filio-parental. Análisis, evaluación e intervención. Alianza.
Cánovas, P. e Sahuquillo, P. (2010). Educación familiar y mediación televisiva. Teoría de la Educación, 22, 117-140.
Cea D'Ancona, M. A. (2007). La deriva del cambio familiar. Hacia formas de convivencia más abiertas y democráticas. CIS.
Dolto, F. (1999). La educación en el núcleo de la familia. Paidós.
Dowling, E. e Osborne, E. (1996). Familia y escuela. Una aproximación conjunta y sistémica a los problemas familiares. Paidós.
García, R., Pérez, C. e Escámez, J. (2009). La educación ética en la familia. Desclee de Brouwer.
Golombok, S. (2006). Models de família. què és el que copta de debò. Graó.
Gracia Fuster, E. e Musitu-Ochoa, G. (2000). Psicología social de la familia. Paidós.
Musitu- Ochoa, G. (1996). Educación familiar y socialización de los hijos. Idea Books.
Pérez Díaz, V. (2001). La familia española ante la educación de sus hijos. Fundación “La Caixa”.
Rivas, S. (2007). La participación de las familias en la escuela. Revista Española de Pedagogía, 238, 559-574.
Rodrigo, M. J. e Palacios, J. (Eds.). (2000). Familia y desarrollo humano. Alianza.
Santos Rego, M. A., Lorenzo Moledo, M., e Priegue, D. (2019). La mejora de la participación e implicación de las familias en la escuela: un Programa en acción. Revista Electrónica Interuniversitaria de Formación del Profesorado, 22(3), 93-107.
Serrano Pintado, I. (1998). Agresividad infantil. Pirámide.
Páxinas web
https://politicasocial.xunta.gal/es/temas/familia-e-infancia
https://meninos.org/es/inicio/
Competencias básicas e xerais
CB1 - Que os/as estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
Competencias transversais
CT4 - Involucrarse na resolución de problemas
Competencias específicas
CE1.3 - Diagnosticar as necesidades educativas de desenvolvemento educativo das persoas e das organizacións
CE2.2 - Deseñar medios e recursos educativos adaptados e contextualizados ás necesidades educativas
CE3.1 - Desenvolver estratexias e aplicar técnicas para promover a participación e a dinamización de grupos en diferentes contextos educativos
CE3.2 - Aplicar e desenvolver estratexias e técnicas de orientación en procesos educativos e formativos
CE4.1 - Avaliar plans, programas, proxectos, procesos de ensino-aprendizaxe e medios e recursos educativos e formativos
A docencia estrutúrase de forma que se propicie a participación activa do alumnado e favorézase a adquisición dos coñecementos teóricos que teñen que ver coa Pedagoxía Familiar. Preténdese estimular a adquisición das habilidades e destrezas necesarias para poñer en práctica en contextos diversos os coñecementos adquiridos. Apostamos por unha aprendizaxe reflexiva, para que o alumnado vaia adquirindo responsabilidades ao longo do proceso de ensino-aprendizaxe, á vez que desenvolve as capacidades e habilidades necesarias para facer fronte aos diversos contextos de intervención dun/a pedagogo/a.
Falamos, por tanto, dunha aprendizaxe centrada no propio alumnado, de forma que se favoreza a súa participación activa, adquirindo responsabilidades no seu propio proceso de aprendizaxe, desenvolvendo competencias. A conxunción destes factores posibilitarán que o alumnado adquira uns coñecementos que, con posterioridade, poderá aplicar na intervención pedagóxica.
É por isto que unha das nosas prioridades será implicar activamente ao/a estudante en procesos de busca, experimentación, reflexión, e aplicación dos coñecementos, a través do estudo de situacións reais e problemas relevantes nunha sociedade como a nosa, cambiante e diversa. Teñamos presente que o valor educativo dos contidos ponse de manifesto cando os coñecementos xorden como resposta a problemas sentidos.
Para iso, introducirase aos e as estudantes nos distintos temas a partir, fundamentalmente, da exposición da profesora e do traballo en grupo, onde o alumnado pasa a ter un papel fundamental na dinámica de ensino-aprendizaxe, analizando e discutindo diferentes aspectos da materia.
De forma máis concreta, as metodoloxías docentes utilizadas no proceso de construción de coñecemento na materia son:
- Clases expositivas: presentación, explicación dos temas
- Prácticas de seminario: Análise de textos
- Prácticas de seminario: Estudo de casos
- Titorías de traballo de curso
- Avaliación
- Estudo e traballo do alumno/a
- Deseño en grupo dun proxecto de intervención familiar
- Realización dunha recensión
Así as cousas, a nosa función como docentes pode concibirse como a titorización da aprendizaxe dos/as estudantes, o que implica deseñar, planificar, estimular, acompañar, e reconducir os seus procesos de aprendizaxe.
A Campus Virtual será fundamental para o desenvolvemento da materia.
A avaliación recollerá todas as dimensións do proceso de ensino-aprendizaxe de forma conxunta ao redor de dous eixos:
- Realización dunha proba obxectiva que se realizará nas datas oficiais e horarios establecidos, que supoñerá un 60% da nota final.
- Valoración do proxecto e recensión que suporán un 30% e un 10% da nota final, respectivamente.
IMPORTANTE: Para superar a materia é necesario ter superadas a proba obxectiva e as actividades prácticas propostas (actividades grupais, individuais e recensión). Non se poderá superar a materia sen realizar e entregar todas as actividades recollidas nesta guía. Os traballos individuais ou en grupo deberán ser orixinais. Calquera traballo copiado suporá un suspenso na avaliación do alumno ou alumna na convocatoria. Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o que se recolle na Normativa de avaliación do rendemento dos/as estudantes e de revisión de cualificacións.
Considerando a Instrución 1/2017, da Secretaría Xeral da USC, e o Acordo da Xunta de facultade do 22 de abril de 2016, o alumnado que teña concedida exención de docencia, ou dispensa, será avaliado nas mesmas condicións que o alumnado asistente. As actividades grupais serán substituídas pola realización dun traballo acordado co profesorado da materia nas dúas primeiras semanas de clase.
Clases expositivas: presentación, explicación de temas, 20 horas.
Prácticas de seminario: Análise de textos, 5 horas.
Prácticas de seminario: Estudo de casos, 5 horas.
Titorías de traballo de curso: 5.5 horas.
Avaliación: 2 horas.
Estudo e traballo do alumno/a: 30 horas.
Recensión: 15 horas.
Deseño en grupo dun proxecto de intervención familiar: 30 horas.
a) Asistencia ás clases.
b) Realizar as lecturas previas dos materiais cando o indica a profesora.
c) Ler os apuntamentos cada día e expor as dúbidas á profesora sen demora, nas clases ou nas titorías.
d) Desenvolver unha actitude reflexiva ao redor da materia, e construír os piares dun corpo de coñecementos sobre o campo socioeducativo.
e) Coidar a exposición, redacción e claridade de contidos nas probas escritas, nas actividades e nos exercicios en grupo.
RESPONSABILIDADE MEDIOAMBIENTAL
Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
Se o/a docente da materia solicita a entrega en papel, debe cumprir os seguintes requisitos:
- Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encanutillados.
- Imprimir a dúas caras en calidade "aforro de tinta".
- Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
ASISTENCIA A CLASE
O Consello de Goberno de 25 de marzo de 2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nas ensinanzas adaptadas ao EEES (https://cutt.ly/Vb9VQQP). Na mesma expóñense os beneficios da asistencia á clase, entre eles facilita unha “mellor comprensión da materia, a adquisición de competencias en grupos e individuais, a aprendizaxe continua, a interacción directa con outros alumnos e alumnas ou a posibilidade dunha metodoloxía docente-discente máis participativa”. Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria.
CORREOS ELECTRÓNICOS
En todo o proceso de comunicación mediante correo electrónico profesoras-alumnado, empregarase exclusivamente o enderezo da USC (@rai.usc.es). O alumnado debe establecer as medidas que lle permitan ter un seguimento actualizado deste medio de comunicación.
EMPREGO DAS FERRAMENTAS TECNOLÓXICAS INSTITUCIONAIS
Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
PROCESO DE ENSINO-APRENDIZAXE
O ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
USO DO MÓBIL
Queda restrinxido o uso de teléfono móbil na aula (presencial ou telemática) ao seu emprego como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polas/os docentes, responsabilizándose ao alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo, en cumprimento da normativa de protección de datos (https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos).
NORMATIVA APA
Na realización das prácticas e traballos seguiranse as normas APA -Publication Manual of the American Psychological Association (APA). 7ª ed. que se poden consultar no seguinte enlace: http://www.apastyle.org
Unha guía resumida en castelán pódese atopar na seguinte dirección: https://cutt.ly/Vb9BN8E
PERSPECTIVA DE XÉNERO
En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace: https://cutt.ly/wb9NEzs
PROTECCIÓN DE DATOS
Lémbrase a obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos
Maria Del Mar Lorenzo Moledo
Coordinador/a- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813758
- Correo electrónico
- mdelmar.lorenzo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Tania Ramos Garcia
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Correo electrónico
- taniaramos.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | AULA 9 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 12:00-13:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 9 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 13:30-15:00 | Grupo /CLIS_02 | Galego | AULA 9 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 20.05.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 01.07.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 9 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |