Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Xeografía
Áreas: Xeografía Física
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Os obxectivos pretenden acadar os seguintes resultados de aprendizaxe (segundo o informe do título):
• Coñecer a hidroloxía como ciencia
• Coñecer o ciclo hidrolóxico e o balance hídrico
• Coñecer o funcionamento da hidroloxía superficial e a morfoxénese asociada.
• Coñecer a modelización de Concas e a súa análise asociada
• Coñecer a planificación e xestión dos recursos hídricos
Os contidos contemplados na memoria do título* desenvolveranse a través do seguinte problema de clase.
Programa de clase expositiva:
• Tema 1. O río como sistema (2 h)
• Tema 2. Funcionamento xeomorfolóxico dos sistemas fluviais (2 h)
• Tema 3. Funcionamento hidrolóxico dos sistemas fluviais (2 h)
• Tema 4. Funcionamento ecolóxico dos sistemas fluviais (2 h)
• Tema 5. Estilos fluviais e tipos fluviais (2 h)
• Tema 6. Transporte de sedimentos nos ríos (2 h)
• Tema 7. O papel da madeira nos ríos (2 horas)
• Tema 8. Integración da restauración fluvial na planificación hidrolóxica (1 h)
• Tema 9. Fundamentos para a restauración fluvial (5 h)
• Tema 10. Ferramentas e técnicas en xeomorfoloxía aplicada á restauración (4 h)
Programa de clase interactivo:
• Práctica 1. Aplicación do índice IHG nun tramo de río (4 h)
• Práctica 2. Elaboración dun plan de restauración fluvial (12 h)
• Exercicio 1. Debate sobre o concepto de río (2 h)
• Exercicio 2. Debate sobre o ciclo hidrolóxico (2 h)
• Exercicio 3. Comparación crítica de casos de restauración fluvial (2 h)
• Seminario. Charla en liña cun especialista na materia (2 h)
Aulas fora da aula:
• Proponse facer parte das aulas expositivas e interactivas na Estación Científica do Courel en xornadas intensivas de 2 días.
Práctica de campo:
• Saída de campo (6 horas)
* Contido da memoria do título:
• A hidroloxía como ciencia
• O ciclo hidrolóxico
• Balance hídrico
• Hidroloxía superficial e morfometría asociada
• Modelización e análise de cuncas de drenaxe
• Planificación e xestión dos recursos hídricos
Bibliografía básica:
• Brierley, G.J., Fryirs, K.A. (2005). Geomorphology and river management. Applications of the river styles framework. Blackwell, Oxford
• Brierley, G.J., Fryirs, K.A. (Eds.) (2008). River futures. An integrative scientific approach to river repair. Island Press, Washington
• Charlton, R. (2008). Fundamentals of fluvial geomorphology. Routledge, London and New York
• CIREF (2010). ¿Qué es restauración fluvial? Nota Técnica nº 4, Centro Ibérico de Restauración Fluvial**
• García, J.H., Ollero, A., Ibisate, A., Fuller, I.C., Death, R., Piégay, H. (2021). Promoting fluvial geomorphology to “live with rivers” in the Anthropocene Era. Geomorphology, 380**
• García, H. (2015). Medicina fluvial. Un nuevo paradigma en la conservación y restauración de los ríos bajo el enfoque de la geomorfología. Jolube, Jaca**
• González del Tánago, M., García de Jalón, D. (2007). Restauración de ríos. Guía metodológica para la elaboración de proyectos. Ministerio de Medio Ambiente, Madrid
• Knighton, D. (1998). Fluvial forms and processes: a new perspective. Oxford University Press, New York
• Kondolf, G.M., Piégay, H. (Eds.) (2016). Tools in Fluvial Geomorphology. Wiley Blackwell
• Ollero, A. (2007). Territorio fluvial. Diagnóstico y propuesta para la gestión ambiental y de riesgos en el Ebro y los cursos bajos de sus afluentes. Bakeaz, Bilbao*
• Ortega, J.A., Durán, J.J. (Eds.). Patrimonio geológico: los ríos en roca de la Península Ibérica. Publicaciones del Instituto Geológico y Minero de España, Serie Geológica y Geofísica, nº 4, Madrid
• Sánchez San Román, F.J. (2017). Hidrología Superficial y Subterránea. Create Space Independent Publishing Platform
Bibliografía complementaria:
• Magdaleno, F. (2010). ¿Debe el agua de los ríos llegar al mar? Orientaciones para una gestión medioambiental del agua en España. Estudios de Progreso, Fundación Alternativas**
• Martín Vide, J.P. (2006). Ingeniería de ríos. Edicions UPC, Barcelona
• Martínez Santa-María, C., Fernández, J.A. (2006). Índices de alteración hidrológica en ecosistemas fluviales. Monografía M-85 CEDEX. Secretaría General Técnica, Ministerio de Fomento, Madrid**
• Montgomery, D.R., Buffington, J.M. (1997). Channel-reach morphology in mountain drainage basins. Geological Society of America Bulletin, 109: 596-611**
• Poff, N.L., Allan, J.D., Bain, M.B., Karr, J.R., Prestegaard, K.L., Richter, B.D., Sparks, R.E., Stromberg, J.C. (1997). The natural flow regime. BioScience, 47(11): 769-784**
• REFCOND (2003): Guidance on establishing reference conditions and ecological status class boundaries for inland surface waters. EU Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive**
• REFORM: Restoring rivers FOR effective catchment Management (online)**
• SNCZI (2011). Guía Metodológica para el desarrollo del Sistema Nacional de Cartografía de Zonas Inundables. Ministerio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino
Durante o desenvolvemento da materia preténdese que o alumnado adquira ou mellore o seu rendemento nas seguintes competencias:
Competencias básicas e xerais
• CG1 - Asegurar unha formación xeral e integrada sobre os contidos fundamentais das distintas áreas temáticas da Xeografía, o seu desenvolvemento epistemolóxico e os seus métodos de investigación.
• CG2 - Coñecer, comprender e interpretar o territorio
• CG3 - Interrelacionar o medio físico e ambiental co ámbito social e humano
• CG4 - Combinar un enfoque xeralista cunha análise especializada
• CG5 - Interrelacionar fenómenos a diferentes escalas territoriais
• CG6 - Explicar a diversidade de lugares, rexións e localización
• CG7 - Comprender as relacións espaciais. Valorar aspectos culturais na súa interpretación
• CG8 - Analizar e interpretar paisaxes
• CG9 - Xerar conciencia e interese polas cuestións territoriais e ambientais
• CB1 - O alumnado demostrou posesión e comprensión de coñecementos nunha área de estudo que se basea na educación secundaria xeral, e adoita atoparse nun nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos desde o vangarda da súa área de estudo
• CB2 - Que o alumnado saiba aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúe as competencias que adoitan demostrarse mediante a elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
• CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre cuestións relevantes de carácter social, científico ou ético.
• CB4 - Que o alumnado poida transmitir información, ideas, problemas e solucións a públicos tanto especializados como non especializados.
• CB5 - Que o alumnado teña desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
Competencias transversais
• CT2 - Coñecer a diversidade de espazos xeográficos e os aspectos da Xeografía humana, económica e social; xeografía física e
• medio ambiente
• CT5 - Relacionar e sintetizar información territorial transversal
• CT6 - Xerar acordos en equipos interdisciplinares
• CT7 - Xestionar a complexidade
• CT8 - Ordenar e sintetizar información
Competencias específicas
• CE3 - Utilizar Sistemas de Información Xeográfica
• CE4 - Expresar información cartograficamente
• CE7 - Realizar análises e propostas de xestión ambiental
A metodoloxía docente avaliará as seguintes competencias das clases expositivas e interactivas:
• Realización de probas (exame, entrega de prácticas): CG2, CG4, CG5, CG8, CG9, CE4, CE7
• Avaliación continua (prácticas interactivas de clase e saída ao campo): CB2, CB3, CB4, CB5, CT5, CT6, CT7, CT8, CE3
As metodoloxías didácticas que se aplicarán durante o desenvolvemento da materia son:
• Clases maxistrais participativas: CG2, CG4, CG5, CG8, CG9
• Prácticas na aula de informática: CE4
• Exposición de traballos prácticos e prácticas de campo: CB2, CB3, CB4, CB5, CE7, CT5, CT6, CT7, CT8, CE3
As anteriores metodoloxías complementaranse coas seguintes:
• Uso da aula virtual (Moodle)
• Aprendizaxe baseada na resolución de casos prácticos e proxectos
• Titorías individualizadas e colectivas
• Traballo autónomo e estudo independente do alumnado
• Seguimento de competencias mediante exercicios de control
Os programas informáticos que se empregarán son: ArcGIS, CloudCompare.
Todas as docencias, tanto expositivas como interactivas, así como as titorías e saídas de campo, realizaranse de xeito presencial segundo o horario oficial.
Terase en conta a asistencia ás clases cunha asistencia mínima do 80% ás clases programadas no horario, incluída a saída ao campo (obrigatoria), para aprobar a materia.
Os criterios de avaliación son os seguintes:
• Avaliación continua (seguimento, entrega de prácticas) (40%)
• Realización de probas (exames, presentación de traballos finais) (60%)
Para aprobar a materia será necesario (i) ter realizado todas as prácticas, (ii) ter acadado unha nota mínima de 4 puntos sobre 10 nas prácticas e 4,5 sobre 10 no exame, e (iii) ter Obtivo unha nota mínima de 5 puntos sobre 10 no conxunto da materia. En segunda convocatoria só poderá concorrer a parte suspendida. No caso de repetir materia non se conservan as partes previamente superadas, é dicir, hai que concorrer con toda a materia.
Valórase moito unha actitude positiva e activa cara á aprendizaxe, así como a participación nas clases e excursións.
No caso de que se conceda oficialmente a renuncia á asistencia a clase ou excursión, o alumnado terá que realizar o exame da materia, mentres que a parte interactiva deberá ser compensada cun traballo específico.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o disposto na Normativa de avaliación do rendemento académico do alumnado e revisión das cualificacións.
A superación da materia require un tempo de dedicación por parte do alumno equivalente ao total das horas prácticas e teóricas da aula.
• Valórase moito unha actitude positiva e activa cara á aprendizaxe, así como a participación nas clases e excursións
• Acceso do alumnado a un ordenador persoal no que instalar as aplicacións de análise utilizadas na clase para facilitar a realización das tarefas encomendadas ao longo do curso. Todas estas aplicacións, non obstante, tamén se instalarán nas aulas de informática que o Centro pon a disposición do alumnado
• Dado que as prácticas teñen un marcado carácter secuencial e de aprendizaxe progresiva, recoméndase a asistencia regular á clase e o seguimento continuo da teoría e da práctica
Ramon Blanco Chao
Coordinador/a- Departamento
- Xeografía
- Área
- Xeografía Física
- Teléfono
- 881812675
- Correo electrónico
- ramon.blanco [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Jesus Horacio Garcia Garcia
- Departamento
- Xeografía
- Área
- Xeografía Física
- Correo electrónico
- horacio.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 18 |
| 26.05.2026 18:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 08 |
| 02.07.2026 18:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 09 |