Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Didácticas Aplicadas
Áreas: Didáctica da Expresión Corporal
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Nesta materia os alumnos e alumnas deben alcanzar un coñecemento teórico-práctico en canto ao deseño e organización de actividades motrices ao aire libre de tal xeito que os obxectivos da mesma son:
1. Comprender as características diferenciadoras das actividades físicas e deportivas nas contornas naturais e ao aire libre como recursos educativos.
2. Coñecer e discriminar as actividades físico-deportivas en contornas naturais e ao aire libre máis adecuadas a un programa educativo determinado, considerando os aspectos de seguridade dos participantes e a sustentabilidade do medio.
3. Saber deseñar, planificar, avaliar e administrar na práctica actividades fundamentais no medio natural relacionadas coa progresión e permanencia, promovendo a colaboración e participación dos participantes en devanditas actividades.
4. Saber deseñar, planificar, avaliar e administrar na práctica actividades físico-deportivas específicas no medio natural, promovendo a colaboración e participación dos participantes en devanditas actividades.
1. As actividades físico-deportivas ao aire libre e en contornas naturais como recursos educativos.
2. Deseño e desenvolvemento de actividades deportivas ao aire libre e en contornas naturais.
3. As actividades deportivas no medio natural e a súa didáctica.
4. Sustentabilidade e seguridade nas prácticas deportivas na natureza
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Attarian, A. (2012). Risk management in outdoor and adventure programs: Scenarios of accidents, incidents, and misadventures. Human Kinetics.
Melendo, J. A., Arbonés, N., Cancer, L., Maza, P. e Lampre, F. (2014). Manual de técnicas de montaña e interpretación de la naturaleza. Paidotribo.
Redmond, K., Foran, A., e Dwyer, S. (2010). Quality lesson plans for outdoor education. Human kinetics.
Steffen, J., e Stiehl, J. (2010). Teaching lifetime outdoor pursuits. Human Kinetics.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Acuña, A. (1991). Manual didáctico de actividades en la naturaleza. Wanceulen.
Colorado, J. (2001). Montañismo y trekking. Desnivel.
Elziere, C. (1999). Caminar por la montaña. Desnivel.
Gerke, R. (2009). Outdoor survival guide. Human Kinetics.
Gilbertson, K., Bates, T., Ewert, A., e McLaughlin, T. (2006). Outdoor education: Methods and strategies. Human Kinetics.
Guillén, R., Lapetra, S., e Casterad, J. (2000). Actividades en la naturaleza. Inde.
Harrison, G., e Erpelding, M. (2012). Outdoor program administration: Principles and practices. Human Kinetics.
Jensen, C. R., e Guthrie, S. (2006). Outdoor recreation in America. Human Kinetics.
Martin, B., Breunig, M., Wagstaff, M., e Goldenberg, M. (2017). Outdoor leadership. Human Kinetics.
Martin, B., e Wagstaff, M. (2012). Controversial issues in adventure programming. Human Kinetics.
Mears, R. (2011). El arte de la supervivencia en la naturaleza. Paidotribo.
Pinos Quílez, M. (1997). Actividades fisico-deportivas en la naturaleza. Ed. Gymnos.
Priest, S., e Gass, M. (2017). Effective leadership in adventure programming, 3E. Human Kinetics.
Prouty, D., Panicucci, J., e Collinson, R. (2007). Adventure education: theory and applications. Human kinetics.
Speelman, E. A., Wagstaff, M., Jordan, S., e Haras, K. (2020). Aerial Adventure Environments: The Theory and Practice of the Challenge Course, Zip Line, and Canopy Tour Industry. Human Kinetics.
Spengler, J. O., Connaughton, D., e Pittman, A. T. (2006). Risk management in sport and recreation. Human Kinetics.
Stiehl, J., e Chase, D. (2008). Traversing walls: 68 activities on and off the wall. Human Kinetics.
Stilwell, A. (2016). Técnicas de supervivencia. Paidotribo.
Stremba, B. (2009). Teaching adventure education theory: Best practices. Human Kinetics.
Wagstaff, M., e Attarian, A. (2009). Technical skills for adventure programming: A curriculum guide. Human Kinetics.
4.1- Básicas:
Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
4.2.- Específicas.
Que os estudantes sexan capaces de deseñar programas para a realización de actividades motrices e educativas en contornas naturais, en concreto saberá deseñar unha actividade educativa orixinal sobre unha contorna natural previamente elixido.
Que os estudantes teñan actitudes e comportamentos positivos en relación coa paisaxe e os elementos naturais primixenios.
Que os estudantes sexan capaces de colaborar e traballar en equipo con outros profesionais e desenvolver a capacidade de intercomunicación.
4.3.- Da materia.
Que o alumno/a comprenda as características diferenciadoras das actividades físicas e deportivas nas contornas naturais e de aire libre como recursos educativos
Que o alumno/a coñeza e discrimine as actividades físico-deportivas en contornas naturais e de aire libre máis adecuadas a un programa educativo determinado, considerando os aspectos de seguridade dos participantes e a sustentabilidade do medio.
Que o alumno saiba deseñar, planificar, avaliar e administrar na práctica actividades fundamentais no medio natural relacionadas coa progresión e permanencia, promovendo a colaboración e participación dos participantes en devanditas actividades.
Que o alumno saiba deseñar, planificar, avaliar e administrar na práctica actividades físico-deportivas específicas no medio natural, promovendo a colaboración e participación dos participantes en devanditas actividades.
Que o alumno sabe deseñar e organizar actividades físico-deportivas nunha contorna natural tendo en conta todos e cada un dos factores que nela poden influír.
Que o alumno sabe valorar e levar á práctica os elementos didáctico -pedagóxicos que vertebran o deseño e organización das actividades físico-deportivas no medio natural.
Que o alumno sabe resolver un imprevisto e recorrer a solucións viables cando se realizan actividades motrices no medio natural.
En canto aos ensinos teóricos utilizaranse as seguintes estratexias metodolóxicas:
1. Clases maxistrais curtas con avaliación. Fundamentadas na explicación, trátase de clases teóricas curtas nas que a continuación se lles proporciona aos alumnos unha serie de preguntas para que as contesten no aula. Seguidamente proporciónaselles as respostas correctas e discútense os erros.
Entenderase por explicación a estruturación e condución de ideas, procedementos e datos a un grupo; o cal recibe, interpreta e responde ás mensaxes recibidas.
2. Clases situacionais. Como explicacións teóricas xeradas a partir da formulación dunha situación ou dun problema, que antecederán ás sesións prácticas e que presentarán e fundamentarán o desenvolvemento das mesmas. Estas sesións se realizarán en excursións e actividades que se desenvolven ao aire libre en contornas naturais.
3. Titorías concertadas como modo de establecer un maior contacto co alumno e o seu progreso, e realizar un seguimento dos traballos propostos desde a materia. A partir das mesmas o alumno procederá a realizar as procuras documentais e lecturas propostas sobre as que versarán os traballos relacionados coa materia.
4. Saídas e prácticas de campo: Hai que ter en conta que debido á natureza práctica da materia realizaranse saídas e prácticas de campo ás que o alumnado deberá asistir obrigatoriamente, tal e coma figura no sistema de avaliación.
Para as clases ou ensinos prácticos ou teórico-prácticas, fundamentarémonos nos seguintes estilos de ensino como recursos para alcanzar as competencias expostas, e ao mesmo tempo minimizar os posibles riscos:
1. Mando directo. Aplicable naquelas actividades nas que está presente un grao de risco significativo, o adecuado uso do material ou accesorios, ou o control de reaccións emocionais, que facilitarán o posterior goce autónomo da habilidade. Nestes casos o profesor proporá e controlará os exercicios ao longo da súa execución.
2. Ensino baseado na tarefa. Cando o alumno alcanzou un grao de autonomía suficiente, ou as condicións materiais e da contorna favorezan a toma de decisión do alumno sen prexuízo posible á súa integridade.
3. Ensino recíproca e de auto-avaliación ou cooperación entre pares. Dada a orientación da materia cara ao futuro labor educativo do alumno, e o estilo de auto-formación en canto ao desenvolvemento dunha práctica deportiva que esixe a percepción da propia postura, posición e actuación nas diferentes execucións.
4. Descubrimento guiado. Aconsellable nas primeiras prácticas e tomas de contacto coas habilidades fundamentais, cuxo obxecto é achegar o coñecemento significativo dos aspectos crave.
5. Investigación grupal. Co fin de iniciar e consolidar dinámicas de indagación cooperativa entre os alumnos
É necesario aclarar que a aplicación destas estratexias metodolóxicas e estilos poderá levar a cabo de modo combinado durante as diferentes sesións, respondendo ao contexto de cada experiencia atendendo a factores como a prioridade de certos obxectivos, o tipo de contidos, condicións materiais e da contorna, a experiencia do alumno, o risco implícito na tarefa, etc.
Tamén se poderá establecer un sistema de docencia de aula invertida, por medio do uso do Campus Virtual da materia, e en conxunto con outras materias do mesmo Módulo.
Por último, contémplase o uso, segundo necesidade, das plataformas tecnolóxicas institucionais (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
A avaliación será levada a cabo por procedementos de avaliación continua que atenderán aos seguintes apartados:
1) Participación nas sesións interactivas: 30% da nota final. As posibilidades que se contemplan neste apartado son:
Entre o 80 e 100 % de participación: O alumnado recibe unha cualificación máxima de 3 (sobre 10) na nota final ou a parte proporcional segundo a súa porcentaxe de asistencia.
Entre o 50 e 80 % de participación: O alumnado non recibe cualificación neste apartado.
Entre o 0 e 50 % de participación: O alumnado nesta situación non poderá superar a materia na primeira oportunidade.
2) Informes escritos e outras producións: 70% da nota final. Consistirá nun ou varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requirirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá/n ser requirido/s en coordinación coa materia O excursionismo e a vida ao aire libre: fundamentos e modelos. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Para aprobar a materia será preciso obter unha cualificación mínima de 5 puntos (sobre 10) no apartado 2.
SEGUNDA OPORTUNIDADE
O alumnado que non superase a materia na primeira instancia poderá facelo dentro da mesma convocatoria nunha segunda oportunidade. Na mesma, deberá realizar a entrega do ou dos informes ou outras producións que non tivera superado na primeira oportunidade. Neste caso, o apartado de participación non poderá ser subsanado polo que a máxima cualificación que poderá obterse será a que corresponda ao peso do apartado 2.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA
O alumnado con dispensa de asistencia deberá contactar co docente na mesma semana na que se solicita para concretar o seu plan de traballo na materia e, se é preciso, acordar as adaptacións que fosen pertinentes para atender cada situación particular.
ALUMNADO CON NECESIDADES ESPECÍFICAS DE APOYO EDUCATIVO
O alumnado con algunha diversidade funcional e que requira de adaptacións ou apoio para seguir o desenvolvemento normal da materia deberá acudir ao Servizo de Participación e Integración Universitaria (SPIU), e, inmediatamente despois, falar co docente para concretar o seu plan de traballo na materia e, de ser preciso, acordar as adaptacións que fosen pertinentes para atender cada situación particular.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
TRABALLO PRESENCIAL
Clase presencial en grupo completo 6h
Clases practicas 8h
Titorías 2h
Realización de exercicios escritos ou exames 0
Outras tarefas co profesor/a da materia (especificar): Saída ao medio natural. 20h
TOTAL horas de traballo presencial 35h
TRABALLO PERSOAL Horas
Estudo autónomo individual ou en grupo 10h
Escritura de exercicios, conclusións ou traballos derivados da materia 10h
Lecturas recomendadas e búsquedas bibliográficas 20h
TOTAL horas de traballo persoal do alumnado 40h
Este máster capacita para a dirección de grupos e a toma de decisións responsables en relación con actividades motrices en contornas naturais. É necesario que os alumnos e alumnas teñan actitudes positivas en todas aquelas cuestións que fan referencia a calidades persoais que apuntan cara ao desenvolvemento desas capacidades.
Este programa pode sufrir as modificación oportunas por necesidades docentes. Estas serán comunicadas ao alumnado con suficiente antelación.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Así mesmo, para que a materia contribúa a unha maior sostibilidade, igualdade de xénero e protección das persoas adoptaranse as seguintes medidas:
1) Responsabilidade medioambiental:
o Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
o Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernación.
o Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
o Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
o Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
2) Perspectiva de xénero:
o Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace: https://www.usc.es/export9/sites/webinstitucional/gl/servizos/oix/desca…
3) Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
4) Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
5) Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
6) Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
7) Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos: https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos.
Joaquín Lago Ballesteros
Coordinador/a- Departamento
- Didácticas Aplicadas
- Área
- Didáctica da Expresión Corporal
- Teléfono
- 982821023
- Correo electrónico
- joaquin.lago [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Venres | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-13:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Espazos naturais |
| 16:30-19:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Espazos naturais |
| Sábado | |||
| 09:00-10:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Espazos naturais |
| 10:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Espazos naturais |
| 16:30-19:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Espazos naturais |
| Domingo | |||
| 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Espazos naturais |
| 16:30-19:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Espazos naturais |
| 27.05.2025 18:30-19:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 30 |
| 07.07.2025 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 30 |