Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Literatura Española
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1. Estudar, a través dun enfoque histórico, as principais etapas, movementos, autores e obras da Literatura Hispanoamericana ata o século XIX.
2. Identificar os rasgos temáticos, formais e estilísticos propios das letras hispanoamericanas por medio de textos desta etapa.
3. Coñecer e manexar os principais materiais documentais e fontes bibliográficas (primarias e secundarias) para acadar autónomamente un máis profundo dominio da disciplina.
4. Coñecer as características e particularidades básicas da cultura hispanoamericana do século XIX (históricas, intelectuais, artísticas) a través dos seus textos literarios e outras fontes como documentais, películas, enlaces seleccionados en rede.
5. Comprender e valorar a contribución hispanoamericana do século XIX ao conxunto das culturas hispánica e ocidental.
SECIÓN PRIMEIRA: O PERÍODO COLONIAL NA AMÉRICA HISPANA
TEMA 1. Introdución aos estudos literarios latinoamericanos
Contidos Teóricos.
Fundamentación histórica e teórica da literatura hispanoamericana. As literaturas indíxenas.
Contidos Práticos
Leitura e comentario duhna Seleción de textos:
--“Unidad y diversidad” de José Luis Martínez; “La pluralidad cultural” de G.R Coulthard; “Encuentro de culturas” de R. Bareiro (en César Fernández Moreno,
América latina en su literatura, México, Siglo XXI, 2000.)
--Mostras das literaturas indíxenas (en Antoloxía de textos)
TEMA 2. As crónicas de Indias
Contidos Teóricos.
Introdución aos xéneros cronísticos.
Contidos Práticos.
Lectura e comentario dunha Seleción de textos (Antoloxía).
TEMA 3 Renacemento e Barroco hispanoamericanos.
Contidos Teóricos
Lírica e épica renacentista e barroca.
Contidos Práticos.
Lectura e comentario de Seleción de textos poéticos da antoloxía
Sor Juana Inés de la Cruz, poesía lírica
Capítulos 1 y 2 de Ángel Rama La ciudad letrada, Hanover, Ediciones del Norte, 1984.
SECIÓN SEGUNDA: A LITERATURA HISPANOAMERICANA DO SÉCULO XIX
TEMA 4. A literatura da independencia.
Contidos Teóricos.
Da produción literaria da Emancipación ao Romanticismo.
O xénero gauchesco.
Contidos prácticos
Textos da Antoloxía (Andrés Bello, r, Heredia, etc).
Leitura e comentario de: E. Echeverria, “El matadero” e seleción de textos de la antoloxía.
TEMA 5.- Proceso da novela do século XIX.
Contidos Teóricos.
A novela romántica e realista-naturalista.
Contidos prácticos.
Leitura y discusión de pasaxes selecionados de Jorge Isaacs María e Eugenio Cambaceres, Sin rumbo
TEMA 6.- O ensaio en tempos da modernidade.
Contidos Teóricos.
O pensamento dende o independentismo ao espiritualismo.
Contidos Prácticos.
Leitura e discusión de “Carta de Jamaica” de S. Bolivar, “Nuestra América”, de J. Martí, Pasajes de Ariel de José Enrique Rodó,
Bibliografía básica
ANTOLOXÍA: Seleción de textos ilustrativos de etapas, autores e obras do periodo colonial, a cargo dos docentes, e que será posto a dispor do alumnado a través do Campus Virtual.
Sor Juana Inés de la Cruz, Poesía lírica, Cátedra, (ed. de González Boixo)
Esteban Echeverría, El matadero. Cátedra, (ed. de Leonor Fleming)
Jorge Isaacs, María, Cátedra (ed. Donald McGrady).
Eugenio Cambaceres, Sin Rumbo, Cátedra (ed. Teodosio Fernández)
Bibliografía complementaria
ABELLAN, José Luis, La utopía de América, Barcelona, Anthropos, 1992.
BALSEIRO, José Agustín, Expresión de América, Madrid, Gredos, 1970.
FERNÁNDEZ, Teodosio, et al., Historia de la literatura hispanoamericana. Madrid, Universitas, 1995.
FERNÁNDEZ MORENO, César (Comp.), América Latina en su literatura, México, Siglo XXI, 1972.
GALEANO, Eduardo, Las venas abiertas de América Latina, México, Siglo XXI, 1971.
GOIC, Cedomil, Historia de la Literatura Hispanoamericana. Madríd, Cátedra,
HENRIQUEZ UREÑA, Pedro, Las corrientes literarias en la América hispánica, México, F.C.E., 1949.
HENRÍQUEZ UREÑA, Pedro, Obra crítica, México, F.C.E., 1960. (incluye “Seis ensayos en busca de nuestra expresión”).
GONZÁLEZ ECHEVERRÍA, Roberto y PUPPO WALKER, E. Historia de la literatura hispanoamericana (vol I). Madrid: Gredos, 2006.
MADRIGAL, Luis Iñigo, Historia da literatura hispanoamericana. Madrid, Cátedra, 1996.
OVIEDO, José Miguel, Historia de la literatura hispanoamericana. Madrid, Alianza, 1997. Vol. 1, "De los orígenes a la emancipación" e vol. 2, "Del romanticismo al modernismo".
PIZARRO, Ana (coord.), La literatura latinoamericana como proceso, Buenos Aires, CEAL, 1985.
RAMA, Ángel, La ciudad letrada. Hanover, Nueva Jersey: Ediciones del Norte, 1984.
REYES, Alfonso, “Valor de la literatura hispanoamericana”, Obras completas, t. XI (en Última Tule), México, FTEMA.
SOBREVILLA, David, "Transculturación y heterogeneidad" Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, Año XXVII, Nº 54. Lima- Hanover, 2do. Semestre del 2001, pp. 21-33.
XERAIS E BÁSICAS
CG1 - Adquisición E comprensión de coñecementos, métodos científicos e recursos de análise para o estudo avanzado lingüístico e literario do español e as súas literaturas, específicamente, das literaturas de Hispanoamérica; (b) o estudo básico/medio dunha segunda lingua (nivel B2) e a súa literatura, de Filoloxía Románica, de Lingüística Xeral e de Teoría da Literatura e Literatura Comparada.
CG2 - Habilidades para aplicar eses coñecementos e métodos para recoñecer, identificar e resolver problemas tanto no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios como no seu ámbito profesional: docencia de lingua (como L1 o LE) e de literatura, asesoría e corrección lingüística, planificación lingüística, mediación comunicativa, traducción, lingüística clínica, actividades editoriais, etc.
CG3 - Capacidade de reflexión e de pensamento crítico para describir, interpretar e valorar os feitos lingüísticos e literarios.
CG4 - Capacidade para aplicar o razoamento inductivo e deductivo, ao combinar a análise dos datos coa argumentación teórica.
CG5 - Capacidade de abstracción, síntese e análise, ao extraer xeneralizacións a partir da descripción dos datos.
CG6 - Capacidade para transmitir información, ideas, problemas e solucións sobre cuestións relativas á lingua e a literatura española (e hispanoamericanas) a un público especializado e non especializado.
CG7 - Dominio da expresión oral e escrita, en español e noutras linguas, en distintos contextos.
CG8 – Habilidade no manexo de ferramentas informáticas e no uso de redes que permitan establecer contactos nacionais e internacionais.
CG9 - Habilidade para traballar en colaboración e en contextos multiculturais y multilingües.
CG10 - Aprendizaxe autónoma de novos coñecementos e técnicas de análise.
CB1 – Que os estudantes teñan demostrado posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secuandaria xeral e se encontra nun nivel que, ainda que se apoia en libros de textos avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da avanguarda do seu campo de estudo.
CB2 – Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que se demostran por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB3 –Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuizos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
CB4 - Que os estudantes podan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado coma non especializado.
CB5 – Que os estudantes teñan desenrolado aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
ESPECÍFICAS
CE4: Identificar e comprender aqueles elementos (obxecto de estudo, metodoloxía, linguaxe e terminoloxía crítica especializada, etc.) que definen e articulan os estudos lingüísticos e literarios como disciplinas científicas no ámbito das Humanidades.
CE5 - Recoñecer o carácter interdisciplinar dos estudos lingüístico-literarios, en particular do estudo da literatura hispanoamericana.
CE7 - Dominar os diversos enfoques e métodos que permiten a comprensión crítica da obra literaria.
CE8 - Coñecer os escritores e obras máis importantes e representativas de xéneros, correntes ou tendencias de cada un dos períodos da historia da literatura hispanoamericana.
CE10 - Comprender a complexidade dos feitos lingüísticos e das obras literarias, aprender a apreciar os seus valores estéticos e extraer o caudal informativo que contén o texto literario hispanoamericano.
CE12 - Interpretar con rigor as obras máis importantes e representativas de xéneros, correntes ou tendencias de cada un dos períodos da historia da literatura hispanoamericana.
CE13 – Coñecer a teoría e o pensamento estético no seu discurrir histórico en tanto condicionante de xéneros, estilos, morfoloxía e técnicas do discurso literario.
CE15 – Coñecer as características das diversas manifestacións da creación literaria, incardinándoas no contexto sociocultural hispanoamericano no que se xestan e conectándoas con outras formas de expresión artística.
CE16 - Adquirir destrezas no manexo de novas tecnoloxías que faciliten o estudo da lingua e a literatura españolas (en español).
CE17 – Empregar ferramentas de búsqueda de recursos bibliográficos para o estudo da lingua española e manexar as fontes documentais e bibliográficas propias da literatura, en particular, da literatura hispanoamericana.
CE18 - Desenvolver a competencia comunicativa.
Sesións expositivas: as clases expositivas seguirán os temas propostos a través dunha expllicación panorámica histórica das épocas e periodos estudados. Os docentes realizarán unha presentación dos contextos histórico-culturais e da traxectoria dos principais xéneros, tendencias ou escolas, autores e obras da literatura hispanoamericana ata o século XIX.
Sesións de seminario / laboratorio de idiomas: discusión e comentario de textos críticos (seleccionados entre a bibliografía, anunciaranse por adiantado).
Sesións de titoría programada: Según necesidades discentes, poderán ser individuais ou en grupo.
Sesións de avaliación. Despois da entrega e corrección dun comentario de texto ou proba de lectura.
Traballo autónomo do alumno
O 70% da cualificación final corresponderá ao examen escrito que terá luar na data oficial fixada pola facultade.
O 20% restante da cualificación corresponderá á unha proba de lectura, tamén escrita, cuxa data anunciaráse a principio de curso.
O 10% por participación informada en clase.
Igual baremo será aplicado na 2ª oportunidade.
O alumnado con DISPENSA OFICIAL DE ASISTENCIA ou COINCIDENCIA HORARIA con outras materias realizará o exame final, que representará o 100% da avaliación. Salvo nestes casos, a ASISTENCIA AS CLASES É OBRIGATORIA.
Sesións expositivas 32 horas
Sesións de seminario 16
Sesións de titoría programada 3
Sesións de avaliación 3
Traballo autónomo do alumno 100
TOTAL 154
Espérase que o alumno prepare adecuadamente as clases (debe ler as obras e textos con anterioridade á presentación dos temas) e que teña unha participación activa, informada e pertinente nas CLASES PRÁCTICAS (INTERACTIVAS).
Recoméndase revisar ou poñerse ao día nas técnicas de comentario de textos, incluíndo cuestións de métrica e recursos retóricos, e planificar o estudo e as actividades desde principio de curso.
Salvo casos excepcionais debidamente xustificados, non se realizarán probas nin examenes fora das datas oficiais anunciadas pola profesora a comenzo de curso e pola propia facultade.
NOTA: Nos casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calificacións.
A materia impártese en Castelan, pero poderás e facer aclaracións tanto en Galego como en Inglés sempre que sexa necesario
Ana Gloria Chouciño Fernandez
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Literatura Española
- Correo electrónico
- anagloria.choucino [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Laura Castro Alvarez
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Literatura Española
- Correo electrónico
- laura.ca.alvarez [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | C07 |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | C07 |
| Venres | |||
| 13:00-14:00 | Grupo /CLIS_02 (M-Z) | Castelán | C06 |
| 14:00-15:00 | Grupo /CLIS_01 (A-L) | Castelán | C06 |
| 22.01.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_02 (M-Z) | C12 |
| 22.01.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | C12 |
| 22.01.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 (A-L) | C12 |
| 20.06.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | C10 |
| 20.06.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_02 (M-Z) | C10 |
| 20.06.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 (A-L) | C10 |