Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 23 Clase Interactiva: 18 Total: 43
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Botánica
Áreas: Botánica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivos da materia
Adquisición de coñecementos básicos sobre a importancia dos organismos fotosintéticos no medio ambiente e na saúde. Prestarase especial atención aos grupos utilizados como bioindicadores e biomonitores.
Contidos
Programa de clases expositivas (23 horas)
Tema 1.- Botánica ambiental e saúde. Conceptos e contido. Fotosíntesis. Ecosistemas e servizos ecosistémicos.
Tema 2.- Bioindicadores e Biomonitores. Definiciónes, características e tipos. Aplicación e utilidade dos distintos grupos vexetais.
Tema 3.- Augas continentais, contaminación e organismos fotosintéticos. Bioindicadores en augas continentais.
Tema 4.- Cianobacterias. Floracións de augas (“ blooms”). Cianotoxinas .
Tema 5.- Diatomeas. Metodoloxía de mostraxe e análise de diatomeas. Índice diatómico. Métodos de avaliación da contaminación. Euglenófitos.
Tema 6.- Dinoflagelados e mareas vermellas. Floracións algales nocivas (FAN) tóxicas. Caracterización, condicións de aparición, ciclos, toxinas. Implicacións para a saúde. Métodos de control.
Tema 7.- As algas mariñas e a contaminación do mar. As algas bentónicas como bioindicadores. Cambios nas comunidades.
Tema 8.- Os liques. Características. Contaminación atmosférica. Efecto dos contaminantes. Liques epífitos como bioindicadores. Métodos de estudo. Índices liquénicos.
Tema 9.- Os briófitos. Características. Brións como bioindicadores. Contaminación e deposición atmosférica. Brións acumuladores de metais pesados. Métodos de estudo e aplicacións. Brións indicadores da contaminación en augas continentais.
Tema 10.- Plantas vasculares. Características. Resposta aos contaminantes. Plantas vasculares como bioindicadores de contaminación atmosférica. Plantas vasculares indicadoras de contaminación en augas continentais.
Tema 11.- Helófitos como descontaminantes. Augas residuais. Métodos de descontaminación de augas residuais. Humidales artificiais. Plantas empregadas. Tipos de humidais. Vantaxes e inconvenientes dos diferentes tipos de humidais artificiais.
Tema 12.- Compoñentes biolóxicos da atmosfera como produtores de alerxias. Ciclos Biolóxicos de plantas produtoras de pole. Tipos de polinización. Anemofilia. Tipos polínicos. Calidade biolóxica do aire. Redes de Aerobiología.
Tema 13.- Botánica, cambio climático e saúde. Efecto invernadoiro. Emisións de gases de efecto invernadoiro. Quecemento global. Deforestación e Cambio climático. Secuestro de CO2, evapotranspiración e albedo. Cambios no uso do chan. Reforestación. Ecosistemas mariños: carbono azul.
Tema 14.- Infraestruturas verdes. Poles, alerxias e xardíns urbanos. Infraestruturas verdes urbanas e saúde. Isla de calor. Servizos ecosistémicos. Xustiza ambiental.
Tema 15.- Saúde e cambio climático. Quecemento global. Permafrost e emisións de gases. Desxeo. Aumento do nivel do mar. Anomalías climáticas. Fenómenos catastróficos. Amortiguación de fenómenos climáticos polas plantas. Cambio climático e enfermidades transmitidas por vectores
Programa de clases prácticas
Realizaranse 3 prácticas (10 horas) co programa que se indica a continuación.
Práctica 1. Identificación e reconto de diatomeas en augas continentais. Cálculo de índices diatómicos.
Práctica 2. Identificación e reconto de liques. Aplicación dunha escala simple de medida da contaminación.
Práctica 3. Identificación e reconto de pole e esporas fúngicas en mostras aerobiológicas.
A 2ª realizarase na contorna do Centro e o resto das prácticas, no laboratorio.
O traballo realizado polo alumnado, nestas sesións, formará parte da avaliación continua.
Seminarios (8 horas)
Dedicaranse a tratar a parte metodolóxica (mostraxe, análise, aplicación de índices) dos bioindicadores máis comúns, concretamente das partículas biolóxicas atmosféricas, as diatomeas e os liques. O traballo realizado polo alumnado nestas sesións, formará parte da avaliación continua.
Titorías
As titorías desta materia (2 h), utilizaranse para que o alumnado presente os resultados dun traballo de curso, realizado individualmente, cuxa cualificación formará parte da avaliación continua.
Nas titorías de despacho (6horas/semana), voluntarias para o alumnado, atenderanse as dúbidas sobre aspectos teóricos ou prácticos do desenvolvemento do programa así como calquera outra relativa á organización e avaliación da materia.
Bibliografía básica
- Izco, J. et al., (2004). Botánica. 2ª ed. Madrid: McGraw-Hill Interamericana.
- Ederra A. (1996). Botánica ambiental aplicada: las plantas y el equilibrio ecológico de nuestra tierra. Ed. Eunsa.
- McMichael A.J. et al, eds. (2003) Cambio climático y salud humana - Riesgos y respuestas. RESUMEN. WHO, Geneva.
- Nabors, M.W.(2006). Introducción a la Botánica (en línea). Madrid: Pearson. https://bibliotecaia.ism.edu.ec/Varios/IntroduccionBotanica.pdf (22-05-2024)
Bibliografía complementaria
- Aira M.J., Vázquez R. & Izco J. Eds (2014). Manual de prácticas de Botánica: laboratorio y campo. Servicio de Publicaciones. Universidade de Santiago.
-- Cariñanos P., Casares-Porcel M., Díaz de la Guardia C. et al. (2016) Salud Ambiental de los parques españoles: Aproximación al potencial alergénico de espacios verdes urbanos. Revista de Salud Ambiental. 16(1):33-42.
- Iriso Calle A, Bueno Marí R, De las Heras E, Lucientes J, & Molina R. (2017). Cambio climático en España y su influencia en las enfermedades de transmisión vectorial. Revista de Salud Ambiental.; 17(1):70-86.
- Ministerio de sanidad, Servicios sociales e Igualdad. (2013). Impacto del Cambio Climático en la Salud. Resumen Ejecutivo. Informes estudios e investigación. Ministerio de sanidad, Servicios sociales e Igualdad. https://www.mscbs.gob.es/ciudadanos/saludAmbLaboral/docs/CCResumen_ESP… (última data de acceso 22-05-2024)
Coñecementos:
Con 03. Saber aplicar o método científico e adquirir habilidades no manexo da lexislación, fontes de información, bibliografía, elaboración de protocolos e demais aspectos que se consideran necesarios para o deseño e avaliación crítica de ensaios preclínicos e clínicos.
Con 22. Coñecer a natureza e comportamento de axentes infecciosos
Con 24. Coñecer as plantas medicinais: diversidade botánica, fisioloxía, uso e xestión.
Habilidades ou destrezas:
H/D 05. Desenvolver habilidades de comunicación e información, tanto orais como escritas, para tratar con pacientes e usuarios do centro onde desempeñe a súa actividade profesional.
Competencias:
Comp 10. Capacidade crítica e autocrítica.
Comp 11. Traballo en equipo.
Comp 12. Habilidades interpersoais.
Comp 18. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp 20. Capacidade de aprender.
Comp 21. Capacidade para adaptarse a novas situacións.
A) Clases expositivas: Lección impartida polo profesor con apoio de presentacións en powerpoint e no seu caso, material audiovisual adicional (vídeos, etc)
B) Clases interactivas en grupo reducido (Seminarios, “ S” nas táboas horarias): Clases teórico/prácticas que se dedicarán a tratar a metodoloxía do uso dos bioindicadores. O alumnado dispoñerá de guións específicos na aula virtual. Dado que o traballo realizado polo alumnado nestas sesións, forma parte da avaliación continua, a asistencia a clases é obrigatoria.
C) Clases prácticas de laboratorio: Inclúense aquí as clases que teñen lugar nun laboratorio de prácticas e no campo. Nelas o alumno adquire as habilidades propias dun laboratorio e consolida os coñecementos adquiridos nas clases de teoría. Para estas prácticas, o alumno dispoñerá de guións específicos na aula virtual, que incluirán consideracións xerais sobre o traballo no laboratorio, así como dunha breve presentación dos fundamentos, a metodoloxía para seguir e a indicación dos cálculos para realizar e resultados a presentar. Tras unha explicación do profesor, o alumno realizará individualmente, ou en grupos reducidos, as experiencias e cálculos necesarios para a obtención dos resultados, que serán avaliados. Dado que o traballo realizado polo alumnado nestas sesións, forma parte da avaliación continua, a asistencia a clases é obrigatoria.
D) Titorías de lousa en grupo moi reducido (“ T” nas táboas horarias): Destinaranse á exposición por parte dos alumnos #ante o resto da clase dun traballo de curso, realizado individualmente. Ao finalizar a exposición realizarase un debate sobre o tema elixido. Dado que o traballo realizado polo alumnado nestas sesións, forma parte da avaliación continua, a asistencia a clases é obrigatoria.
O horario das clases expositivas atópase especificado na páxina web da Facultade de Farmacia. O horario no que se impartirán os seminarios e as prácticas quedará fixado na primeira semana de clase, de acordo co alumnado matriculado nese momento. Ditas datas deben ser acordes coa impartición do temario de clases expositivas. O primeiro día de clase tamén se fixará a data de entrega e exposición do traballo de curso.
O aprobado da materia lograrase coa obtención de 5 puntos. O exame teórico versará sobre os contidos do programa e será valorado cun máximo de 6 puntos da cualificación total (10 puntos). Será necesario obter 2,5 puntos no exame teórico para poder sumar coa avaliación continua.
As actividades de avaliación continua valoraranse con 4 puntos da cualificación total (10 puntos), que se poden obter da seguinte maneira:
• Ata 3 puntos pola actividade dos seminarios e prácticas (1 punto por bloque temático), coa realización de probas específicas ao final de cada bloque temático de prácticas e seminarios.
• Ata 1 punto polo traballo de curso
A asistencia e participación en todas as actividades que forman parte da avaliación continua é obrigatoria para o alumnado de primeira matricula. Na segunda oportunidade, conservaranse ditas cualificacións ás que se sumará o resultado da repetición do exame de contidos das clases expositivas.
A puntuación da avaliación continua pódese manter (unicamente o curso seguinte) para os alumnos repetidores que o desexen, pero os alumnos repetidores poden repetir as actividades de avaliación continua se o desexan.
A avaliación das competencias adquiridas na materia será realizada a través das seguintes vías:
No exame avaliaranse coñecementos Con 22 e Con 24 e competencias Comp 10, Comp 12, Comp 20 e Comp 21, a través das cuestións que o alumnado debe responder de forma escrita. Nas clases interactivas avaliaranse os coñecementos Con 03, Con 22 Con 24, habilidades e destrezas H/D 05 e competencias Comp 10, 11, 12, 18, 20 e 21.
Clases expositivas - 23
Clases interactivas: Prácticas e seminarios - 18 (10+9)
Tutorías- 2
Exámenes e revisión - 2
Total horas trabajo presencial na aula ou no laboratorio 45
Estudio autónomo individual ou en grupo - 48
Resolucion de exercicios (seminarios e prácticas) e preparación do traballo de curso - 18
Consulta e descargas da aula virtual - 1,5
Total horas traballo personal do alumno - 67,5
- Asistencia a la totalidad de las actividades docentes.
- Consultar con el profesorado cualquier duda relacionada con la materia.
- Aprendizaje diario de los contenidos impartidos en las clases.
- Consulta de la bibliografía recomendada y complementaria.
- Utilizar el aula virtual
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Mª Del Carmen Lopez Rodriguez
Coordinador/a- Departamento
- Botánica
- Área
- Botánica
- Teléfono
- 881813372
- Correo electrónico
- mdelcarmen.lopez.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 15:00-16:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | AULA SEMINARIO DE FÍSICO QUÍMICA 2 |
| Mércores | |||
| 15:00-16:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | AULA SEMINARIO DE FÍSICO QUÍMICA 2 |