Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Teoría e Historia da Educación
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
- Analizar a relevancia pedagóxica dos distintos enfoques que se centraron no estudo e análise da evolución e a configuración das sociedades.
- Estudar, entre outros, o materialismo cultural como fundamento epistemológico, descifrando as súas peculiaridades e a súa relevancia pedagóxica.
- Profundar na relevancia pedagóxica e nas implicacións socio-educativas que se derivan do paso da cultura lexítima á convivencia intercultural.
- Valorar a importancia da antropoloxía da cultura e da educación na configuración do saber pedagóxico.
-Reflexionar desde un posicionamento crítico sobre as cargas socialmente impostas culturalmente atendendo especialmente aos prexuízos e a discriminación.
- Favorecer o coñecemento e a comprensión da problemática da cultura desde un punto de vista pedagóxico e antropolóxico, no marco da Axenda 2030 os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible. En concreto aqueles dirixidos á redución das desigualdades (ODS6) e a Igualdade de Xénero (ODS5).
1. A Importancia pedagóxica da antropoloxía da cultura
2. O materialismo cultural: implicacións socio-educativas.
3. A cultura como sistema de valores e como orientación da vida
4. Obxectivación e lexitimación da cultura. Imposición e control da cultura lexítima.
5. Os procesos de asimilación e aculturación. Relativismo cultural e etnocentrismo cultural.
6. Da cultura lexítima á convivencia intercultural: implicacións socio-educativas.
Bibliografía básica
Harris, M. (1998) Antropología cultural. Alianza Editorial.
Mead, M. (1972). Educación y cultura. Paidós.
Santos-Rego, M. A. (Ed.). (1994). Teoría y práctica de la educación intercultural. Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago de Compostela.
Santos- Rego, M. A. (2000). A pedagoxía dos valores en Galicia. Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago de Compostela.
Bibliografía complementaria
Abdallah-Pretceille, M. (2001). La educación intercultural. Idea Books.
Banks, J. (Ed.). (2004). Handbook of research on multicultural education. New York.
Bartolomé, M. (Ed.). (2002). Identidad y ciudadanía. Un reto a la educación intercultural. Madrid.
Bourdieu, P. & Passeron, J. C. (1981). La Reproducción: elementos para una teoría del sistema de enseñanza. Laia.
Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2001). Las Argucias de la razón imperialista. Paidós.
Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2005). Una invitación a la sociología reflexiva. Siglo XXI.
Bourdieu, P. (1997). Razones prácticas: sobre la teoría de la acción. Anagrama
Bourdieu, P. (2000). Cuestiones de sociología. Akal.
Bourdieu, P. et al. (1999). The Weight of the world: social suffering in contemporary society. Stanford University Press.
Coelho, E. (2006). Enseñar y aprender en escuelas multiculturales. Una aproximación integrada. Horsori.
Esteban-Guitart, M., e Llopart, M. (2016). La inclusión educativa a través de la aproximación de los fondos de conocimiento e identidad. Revista Nacional e Internacional de Educación Inclusiva, 9(3), 145-157.
Franzé, J. (2004). ¿Qué es la política?: tres respuestas: Aristóteles, Weber y Schmitt. Catarata.
Harris, M. (1987). Caníbales y reyes. Alianza Editorial.
Harris, M. (1987). El materialismo cultural. Alianza Editorial.
Harris, M. (1993). Jefes, cabecillas y abusones. Alianza Editorial
Harris, M. (1995). Nuestra especie. Alianza Editorial.
Harris, M. (1998). Bueno para comer. Alianza Editorial.
Kottak, C. (1977). Antropología cultural. Espejo para la humanidad. Mac Graw.
Levi-Straus, C. (1968). Antropología estructural. Eudeba.
Malgesini, G. & Giménez, C. (2000). Guía de conceptos sobre migraciones, racismo e interculturalidad. Catarata.
Weber, M. Os conceptos de “inculcación” e “lexitimidade” da cultura en toda a súa obra.
* O/a docente recomendarán outras referencias bibliográficas segundo os diferentes bloques temáticos que compoñen a materia.
Básicas e xenerais
CG1 - Aplicar os coñecementos adquiridos para a resolución en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos multidisciplinares relacionados coa súa área de estudo
CB6 - Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.
Transversais
CT01 - Coñecer e respectar a Declaración Universal dos Dereitos Humanos, fomentando unha cultura de paz, a conciencia democrática e unha resolución pacífica de conflitos, así como os mecanismos básicos para a participación cidadá como exercicio que rexe a elaboración das Memorias de Responsabilidade Social Universitaria da USC
CT02 - Incorporar os principios de igualdade de xénero entre homes e mulleres e de accesibilidade universal segundo as recomendacións da USC no seu II Plan Estratéxico de Igualdade de Oportunidades entre Mujeres e Homes, os Criterios de Elaboración dunha Linguaxe Profesional e Non Sexista e o Protocolo de Prevención e Actuación fronte ao Acoso Sexual e ao Acoso por Razón de Sexo, Orientación Sexual e Identidade de Xénero
CT03 - Desenvolver aptitudes para o traballo cooperativo e colaborativo a través da participación en equipos; dentro e fose da aula, empregando habilidades de negociación e responsabilidades no desempeño das tarefas asignadas nas materias e módulos do Máster. Presentación e elección de valores como son o esforzo, respecto e compromiso coa procura da calidade no proceso de ensino-aprendizaxe como signo de identidade
CT04 - Xerar unha actitude para a sustentabilidade ambiental e o consumo responsable desde os principios que rexen o Plan de Desenvolvemento Sostible da USC
CT05 - Desenvolver valores profesionais desde os distintos grupos de investigación presentes no Máster para poder defender unha ética da investigación no ámbito da educación, onde se respecte a diversidade de opinións e as maneiras de «ser», «estar» e «facer»
CE1 - Recoñecer a dimensión científica do proceso investigador na área sociohistórico-educativa
CE2 - Vincular o coñecemento científico, a investigación educativa e as súas achegas metodolóxicas aos procesos cambio socioeducativo
CE5 - Coñecer os principais enfoques e estratexias da avaliación de programas na intervención socio-comunitaria
Específicas
Ademais, trataranse de xerar outras competencias destacables como:
- Valorar a importancia pedagóxica da consideración antropolóxica da cultura
- Analizar os presupostos teórico-metodolóxicos do materialismo cultural
- Analizar a importancia do sistema de valores na dinámica cultural e no cambio social.
- Comprender a importancia do feito de lexitimidade que acompaña á dimensión cultural
- Valorar as consecuencias da lexitimidade na convivencia intercultural
Proponse unha metodoloxía que tratará de favorecer a máxima congruencia posible na explicación e comprensión da materia, dentro e fose da aula, nos planos individual e colectivo, concretamente:
-Sesións expositivas por parte dos/as docentes relativas aos contidos de natureza teórica-conceptual determinados no Programa.
-Realización de sesións de orientación monográfica a través das cales se relacionarán os contidos teórico-conceptuais da materia cos intereses investigadores do alumnado.
- Dinámicas de traballo grupal, dentro e fose da aula, a partir da presentación anticipada de textos para a súa lectura, de documentos audiovisuais, casos prácticos…
-Realización de distintas actividades que esixirán a implicación e participación continuada nos contidos da materia: lectura e comentario crítico de textos, redacción de ensaios, consulta e análise de páxinas web…
-Realización de titorías individuais e grupais que posibiliten a orientación dos traballos que leven a cabo ao longo das sesións.
- Na medida das posibilidades, xestionarase a realización de saídas de campo: unha visita a unha entidade que permita profundar nas implicacións socio-educativas dunha sociedade crecientemente multicultural.
- A materia contará cunha aula virtual que será imprescindible para o seu seguimento. Todas as tarefas entregaranse a través dela, así como os materiais de traballo. Desta forma, o uso desta plataforma será fundamental ao longo da materia.
Para a avaliación nesta materia contémplanse dúas modalidades: a avaliación por módulo e avaliación por materia específica. En condicións normais optarase pola avaliación por módulo, en casos extraordinarios procederase segundo a segunda modalidade.
EVALUACION POR MÓDULO
a) Traballo de módulo (70%) A Comisión Académica do Máster, reunida o 6 de xuño de 2014, aproba ofertar a avaliación por módulos para o alumnado que cumpra as condicións estipuladas e que, libremente, decida adscribirse a esta modalidade de avaliación, que na materia contempla a realización da seguinte tarefa:
“Identificación e análise de boas prácticas ( BBPP)”. Que consistirá na análise dunha boa práctica de desenvolvemento comunitario, de xestión da diversidade cultural, de iniciativa cultural ou social, de plan comunitario ou de sustentabilidade socioambiental integrada no marco das dinámicas de transformación e mellora da comunidade local. Poden tratarse de accións promovidas pola comunidade local, os concellos ou organizacións cívicas e do terceiro sector. A coordinación do módulo especificará as directrices de realización do traballo, que tamén estarán publicadas na aula virtual da Coordinación do Máster.
b) Traballos propios da materia (30%) Implicará a realización das seguintes tarefas:
- Participación nas actividades de aula.
- Actividades prácticas propostas polo profesorado que se concretarán durante a primeira sesión de aula.
AVALIACIÓN POR MATERIA
No caso de que o alumno ou a alumna, por calquera razón xustificada (matriculados a tempo parcial, repetidores/as, alumnado con dispensa/exención de asistencia…), non se adscriba ao modelo de avaliación por módulo, será cualificado en función do manexo e coñecemento dos contidos propios de cada materia e a realización de prácticas e tarefas específicas. A cualificación será outorgada en base ás seguintes actividades:
Avaliación Continua: 60%
As mesmas tarefas definidas para a avaliación por módulo adaptadas a esta modalidade.
Exame Final: 40%
Que consistirá nunha proba teórica escrita que abordará os contidos impartidos na materia.
A asistencia á clase é obrigatoria e condición imprescindible para superar a materia.
En relación ao alumnado que ten Dispensa de Asistencia seguirase o procedemento establecido na Instrución 1/2017 sobre dispénsaa de asistencia a clase que, pode consultarse na web da Facultade (http://www.usc.es/gl/centros/cc_ educacion/dispensa_asistencia_clase.html)
O alumnado deberá comentar persoalmente co profesorado da materia esta circunstancia nas primeiras semanas de clase.
Clases expositivas: 9 horas
Clases interactivas: 12 horas
Titorías obrigatorias: 3 horas
Actividades: 51 horas
Traballo total do/a alumno/a: 75 horas
A USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria. Nos casos contemplados na normativa da Facultade, o alumnado poderán solicitar exención oficial de docencia.
Asistencia a clase
O Consello de Goberno do 25 de marzo de 2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nos ensinos adaptados ao EEES (https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/13189 ). Na mesma exponse os beneficios da asistencia a clase, entre eles facilita unha “mellor comprensión da materia, a adquisición de competencias en grupos e individuais, a aprendizaxe continua, a interacción directa con outros alumnos e alumnas ou a posibilidade dunha metodoloxía docente-discente máis participativa”. Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria. Nos casos contemplados na normativa da USC, os/as alumnos/as poderán solicitar exención oficial de docencia.
Responsabilidade ambiental
Os traballos realizados polas e os estudantes deben entregarse exclusivamente a través da aula virtual. Con todo, no caso de que algunha tarefa en concreto requira o traballo de documentación en papel, deben terse en conta as seguintes indicacións:
- Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible empregar grampas en lugar de encanutillados.
- Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
- Non utilizar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
Perspectiva de xénero
En atención a criterios de IGUALDADE DE XÉNERO no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotián de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto na ligazón:
https://www.usc.gal/es/servicios/area/igualdad/cultura-institucional
Comunicación por e-mail co profesorado
En relación ás cuestións que o alumnado formula ao profesorado da materia mediante o correo electrónico aclarar dous aspectos:
1º Os/as estudantes deben empregar necesariamente o correo electrónico da USC (@rai.usc.es).
2º O profesorado dispón, preferentemente, do tempo que se encadra no horario de titorías parar dar resposta aos correos electrónicos das/os estudantes.
-Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
Uso do teléfono móbil
Non se poderá utilizar o teléfono móbil, excepto cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo equipo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dun uso non adecuado do mesmo.
Proceso de ensino-aprendizaxe
Ter en conta que o proceso de ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é de carácter privado. Neste sentido, enténdese que se trata dun acto de comunicación e intercambio entre o profesorado e o alumnado matriculado na materia.
Protección de datos
Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/normativa/protecciondatos/index.html
Igor Mella Núñez
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813756
- Correo electrónico
- igor.mella [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Patricia Alonso Ruido
Coordinador/a- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813756
- Correo electrónico
- patricia.alonso.ruido [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 18:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| Xoves | |||
| 18:30-20:30 | Grupo /CLIS_01 | Galego | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| Venres | |||
| 18:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 22.05.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 30.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |