Esta edición do curso de voluntariado, A tolemia na Arte, xirará entorno á relación da saúde mental e das diferentes expresións artísticas (cinema, música, artes plásticas.. ), e de como se representaron nas diversas artes as enfermidades mentais, a través da experiencia de diferentes profesionais artísticos e do eido da saúde mental.
Levarase a cabo a través de palestras, obradoiros, proxeccións e mesas redondas nas que o alumnado da USC poderá coñecer de primeira man diferentes experiencias e técnicas artísticas que poder aplicar ao voluntariado en saúde mental.
O eido da Saúde Mental presenta un campo de traballo moi extenso que abrangue a diversas disciplinas académicas, non só á ciencia médica senón tamén á Pedagoxía, ao Traballo e á Educación Social e mesmo ao Dereito.
Tal amplitude de aspectos provoca que para a maioría da sociedade, a enfermidade mental sexa un ámbito descoñecido e se estigmaticen as persoas que a padecen. Pese a todo, e de acordo coa OMS, cinco das dez primeiras causas de discapacidade crónica no mundo sen trastornos mentais (depresión, esquizofrenia, trastorno bipolar, trastornos de personalidade e trastorno obsesivo compulsivo) e cada ano detéctanse 700 millóns de novos casos no mundo.
No referido a España, un de cada seis cidadáns verase afectado por unha enfermidade mental ao longo da súa vida. Segundo a Sociedade Española de Psiquiatría (SEP), menos do 25% dos afectados é diagnosticado e tratado con grandes dificultades para desenvolver unha vida social. Esta situación de illamento repercute na súa autoestima, calidade de vida e nas posibilidades de desenvolver as súas potencialidades. Ata o 80% destas persoas atópanse desempregadas.
Dende os anos 90 colleu novo pulo o movemento asociativo referido a este sector, o que axudou a montar unha liña de servizos asistenciais paralela aos hospitais e centros de saúde e que serviu de apoio ás familias e ao sistema asistencial, pois comezaron novos programas dos que antes se carecía.
Actualmente precísanse novas solucións para as necesidades que xorden. Estas solucións pasan por unha formación máis específica e máis teórica, que mellores e faga máis eficaz o imprescindible traballo do voluntariado, ao tempo que se rompen estigmas e se dá a coñecer o mundo dos trastornos mentais á sociedade en xeral.
En edicións anteriores o número de asistentes superou sempre o centenar de persoas e estiveron representadas nas mesas tanto persoal técnico das asociacións como psiquiatras, psicólogos, persoas afectadas, familiares e representantes de diversas administracións.
O curso celebrarase os días, 18, 19, 25 e 26 de outubro de 2024 no Paraninfo da USC e na Aula Magna da Facultade de Matemáticas.
Prazas: 100, por estrita orde de inscrición.
Recoñecemento
Actividade recoñecida con 1 ECTS para todas as titulacións de grao da USC. Debe realizarse o 90% do total das horas para optar ao certificado de créditos. O alumnado participante deberá entregar un informe final, onde aplique os coñecementos adquiridos aos seus estudos e intereses, como demostración do aproveitamento do curso. A extensión deste informe ten que ser de 1500 palabras como mínimo.
- Matrícula gratuíta.
- Prazo de inscrición: aberto ata o 16 de outubro de 2024.
18 de outubro de 2024 - Paraninfo da Facultade de Xeografía e Historia
17.00 h.
Presentación do Curso.
17:30 h.
Sinfónicas.
Conferencia inaugural de James Rhodes, músico.
18:30 h.
Descanso.
19:00 h.
Loucura literaria: A tolemia na literatura. Participan: Julio Abalde García, biblioterapeuta; Ramón Area, psiquiatra, Branca Novoneyra, directora da Fundación Uxío Novoneyra e Carlos Martínez, coordinador de Itínera.
19 de outubro de 2024 – Aula Magna da Facultade de Matemáticas
11:00 h.
Paleta de cores.
Imparte: Andres Díaz, psicólogo e coordinador do espazo de creación libre do Proxecto ArtEspida no Hospital de Piñor.
12:00 h.
Descanso.
12:15 h.
Pinakotekas.
Imparte: Juan Monterroso Montero, catedrático de Historia da Arte (USC).
16:30 h.
Imaxes Lisérxicas: A tolemia no cine. Imparte: Alfonso Zarauza, director de cine.
17:30 h.
Descanso.
17:45 h.
Somos de Serie B! A tolemia na cultura Pop. Imparte: Fernando Cortizo, director de cine.
Coloquio: Como se retratan os trastornos mentais no cine.
Presenta: Raúl Andrada, politólogo e voluntario de Itínera.
25 de outubro de 2024 – Aula Magna da Facultade de Matemáticas
16:30 h.
Tolos polos cómics.
Imparte: Pío Barreiro, libreiro especialista en banda deseñada.
17:30 h.
Proxección “Agromantes” de Cora Peña.
19:00 h.
Coloquio.
Participan: Cora Peña, Fran Filgueira, participante de “Agromantes”, e a Dra. María José Recimil, psiquiatra.
26 de outubro de 2024 – Aula Magna da Facultade de Matemáticas
11:00 h.
Emocións como inspiración e transformación na música.
Participan: Berto & Guadi Galego. Presenta: Dr. Xosé Andrés, psiquiatra.
12:15 h.
Descanso.
12:30 h.
A tolemia na ópera e no teatro.
Imparte: Silvia Alonso, profesora de Teoría da Literatura e Literatura Comparada (USC).
Presenta: Iria Veiga, psiquiatra.
16:00 h.
Obradoiros e dinámicas.
- Obradoiro 1: Canto logo vivo. Composicións de cancións.
Impartido por Chamaquito Pistolas, músico.
- Obradoiro 2: Deseño de proxectos inclusivos e saúde mental, produción de cultura implicada.
Impartido por Fran Rei, de Culturactiva S. Cooperativa Galega, director teatral e coordinador de proxectos de cultura inclusiva.
20:00 h.
Conclusión e peche do curso.
James Rhodes
Naceu nunha familia xudía de clase alta en St. John's Wood, no norte de Londres. Estudou no Arnold House School, un colexio privado para mozos onde sufriu abusos sexuais por parte do seu profesor de educación física, o cal faleceu antes do xuízo. Rhodes sufriu tanto mental como fisicamente, desenvolvendo un trastorno alimenticio, danos na súa columna vertebral, trastorno por #estrés #postraumático e trastorno de identidade disociativo. Ademais de filántropo e activista dos dereitos das persoas con TMS é na actualidade un dos máis eminentes concertistas de piano e un gran renovador da música clásica.
Desde 2017 reside en Madrid, onde se converteu nunha figura pública. En decembro de 2020, o Goberno de España concedeulle a nacionalidade española por carta de natureza. Tivo que desligarse da nacionalidade británica ao non existir convenio de dobre nacionalidade con Reino Unido.
Alfonso Zarauza
Director de cine, produtor e guionista, nado en 1973 en Santiago de Compostela, estudou cine na HIA da Coruña. É autor de varias curtas como Hai que foderse (1994), ¡Aproba! (1995), A danza de Katiuska (1998), Sebastian (2001) e Touro (2002). En 2008, foi premiado no Festival Internacional de Cine de Viña del Mar. En 2009, dirixiu a serie de televisión O Nordés. Entre as súas longametraxes destacan Spleen (La noche que dejó de llover, 2008), Encallados (2013), rodouse en branco e negro de 16 galardoada como Mellor Película nos II Premios Mestre Mateo, e a aclamada pola crítica Aces (2014), e Ons (2020), un drama complexo e íntimo, situado nun escenario xeográfico único. A película proxectouse no XVII Festival de Cine Europeo de Sevilla. En 2019, produciu Arima de Jaione Camborda.
Berto Cons
Alberto Mira Cons, nado en Pontevedra en 1999, é un compositor, guitarrista e produtor musical galego, coñecido como Berto. Con Fernando Peleteiro, “Fer” formou un grupo independente de música pop, disco e trap galego que comezou en 2019: Verto. Foron considerados un dos grupos pioneiros da música pop en galego, tendo millóns de escoitas na plataforma Spotify. Publicaron dous LP e varios sinxelos, sendo o máis famoso o tema “Oie Gayego”. Desde decembro de 2021 lidera como vocalista, compositor e produtor o seu proxecto persoal: Berto. Ademais tamén exerce de produtor musical para outros artistas e colaborou cunha gran cantidade de artistas do pop electrónico galego: Fillas de Cassandra, Mondra, Hydn, Rivadulla, Nia twee ou Maiko Leinad
Nando Pérez
Chamaquito Pistolas (Nando Pérez) é un músico e compositor de rock galego, agora afincado en Madrid. O punto forte destes son os seus profundos textos nos que cada palabra se escolle con moito coidado e delicadeza. En marzo de 2018, despois de máis dun ano vivindo en Madrid e movéndose dentro do circuíto de novos cantautores, estrea “Humano” (2018), o terceiro traballo de estudio no que, unha vez máis, está acompañado de Las Balas, a súa banda habitual. Dirixe tamén diversos talleres de creación de cancións enfocados a colectivos sensibles.
Fernando Cortizo
Nacido en 1973 en Santiago de Compostela, é un director e guionista galego. Realizou dúas curtametraxes de imaxe real, para logo pasar á animación en stop motion coa curtametraxe Black Cat Spantat. Tras esta primeira experiencia, en 2007 creou Artefacto Producciones, onde realizou O Boiro, O Ladrón de Bonecas, Leo, Sombras na noite e Promesa. En 2009 comezou a produción da súa primeira longametraxe, O Apóstolo, sendo o primeiro filme europeo en stop motion estereoscópico. Para o proxecto conseguiu involucrar a técnicos procedentes das maiores producións mundiais, así como ó músico norteamericano Philip Glass para a realización da banda sonora. O filme foi gañador de numerosos premios internacionais como: Premio do Público ANNECY (Francia 2013), Premio do Xurado Fantasporto (Portugal 2013), Gañador de Animamundi (Brasil 2013), mellor filme Animpact (Corea 2013), mellor filme Expotoons (Arxentina 2012), ademais dun nomeamento nos Premios Goya 2013, na categoría mellor filme de animación.
Julio Abalde García
Mestre de Primaria, Profesor de Secundaria de Lingua Española e Literatura, Psicólogo Educativo, especialista e Máster en Psicoloxía Deportiva. Participa activamente en Bibliotecas Escolares e en Clubs de Lectura (na actualidade, participa en dous de adultos: IES Ribeira do Louro do Porriño e Ateneo Atlántico de Vigo). Colabora en Grupos de traballo: Proxecto Biblioterapia. Lecturas saudables (2018), Estudo: clubs, lecturas e lectores no Ensino Secundario de Galicia (2017/18), Bibliotecas Escolares 2005-2020, Profesor coparticipante no Máster da UNED: Dinámicas básicas da Biblioteca Escolar (No bloque: La Biblioteca Escolar como centro de dinamización da lectura.
Silvia Alonso Pérez
Profesora de Teoría da literatura e literatura comparada na Facultade de Humanidades da USC e musicóloga. Organiza estudos sobre mitos literarios como Don Xoán, o vampiro ou Fausto. Algunha das súas publicacións son “Autorreferencialidad y recursividad en música”, “A Chanson espagnole de Maurice Ravel: harmonización dunha canción galega”.
Juan Monterroso Montero
Catedrático da Historia da Arte (USC) onde imparte as materias de Conservación do patrimonio cultural, Museos e Mercado da Arte, Historia da Arte Galega Moderna e Contemporánea, Museoloxía e Museografía e xestión, marketing e proxectos no Máster en Universitario en Xestión do Patrimonio Artístico e Arquitectónico.
Ramón Area Carracedo
Médico psiquiatra e escritor galego. Actualmente desenvolve a súa profesión como coordinador do Hospital Psiquiátrico de Conxo, en Santiago de Compostela. Dende hai anos é membro activo da Asociación Galega de Saúde Mental da cal é o seu presidente. Autor de varias novelas como Tempo de Pedra ou Camiño negro, onde non só trata o tema da saúde mental senón que tamén se adentra no xénero Noir.
Iria Veiga Ramos
Psiquiatra interesada na divulgación científica e na lingua galega. É creadora do programa de directos en galego de Balea Vermella xunto con Javier Balea, psiquiatra no Hospital do Barbanza. Mantén o blog O outro lado do espello e participa nas iniciativas divulgadoras Escépticos no Pub e Pint of Science. En 2017 gañou o Premio a artigos xornalísticos normalizadores do Concello de Carballo co artigo "Inchazón".